Zonnepanelen uitzetten: wanneer en hoe

Wanneer het slim is zonnepanelen uit te zetten, verschilt per type energiecontract. Bij een vast of variabel contract spelen hele andere zaken dan bij een dynamisch contract:

Zonnepanelen uitzetten bij vast of variabel contract

Zonnepanelen uitschakelen meestal niet nodig

Bij Vereniging Eigen Huis krijgen we steeds vaker de vraag van zonnepaneeleigenaren met een vast of variabel contract: is het slim om mijn zonnepanelen af en toe uit te zetten? De reden hiervoor is dat je sinds enige tijd bij vrijwel alle energieleveranciers terugleverkosten betaalt voor zonnestroom die je aan het stroomnet levert. En die terugleverkosten blijven maar stijgen. Toch is dit in de meeste gevallen geen reden om je zonnepanelen uit te zetten. Ja, wanneer je zonne energie aan het stroomnet levert betaal je aan de ene kant terugleverkosten. Maar aan de andere kant mag je tot 2027 salderen. Oftewel: je mag de teruggeleverde stroom aftrekken van de stroom die je afneemt van je energieleverancier. De opbrengsten van het salderen zijn groter dan de terugleverkosten.

Uitzondering: je levert meer terug dan je afneemt

Dit is anders wanneer je op jaarbasis meer stroom teruglevert dan dat je afneemt. De extra teruggeleverde stroom kan je niet salderen. Hiervoor krijg je een terugleververgoeding. Bij ruim tien energieleveranciers is deze vergoeding lager dan de terugleverkosten. Dit betekent dat je over dit gedeelte van je teruggeleverde zonnestroom netto betaalt.

Lever jij op jaarbasis meer stroom terug én zijn je terugleverkosten hoger dan je terugleververgoeding? Dan loont het om je zonnepanelen af en toe uit te zetten, zodat je minder teruglevert. Nadeel is wel dat het behoorlijk ingewikkeld is om te bepalen wanneer je dit dan precies moet doen. Vooral als je overschot beperkt is. Dan loop je het risico dat je het verkeerd inschat en ze juist te vaak uitzet, waardoor je voordeel misloopt. Loopt je energiecontract bijna ten einde? Dan is er een eenvoudigere oplossing: overstappen naar een energieleverancier bij wie de terugleververgoeding wel hoger is dan de terugleverkosten.

Hoe zit het na afschaffen salderen?

Dit alles geldt tot 2027. Dan wordt de salderingsregeling afgeschaft en verandert het hele plaatje. Zonnepaneeleigenaren krijgen dan een terugleververgoeding voor álle stroom die ze aan het net leveren. De terugleverkosten dalen, maar blijven deels bestaan. De vraag is welke straks hoger is: de terugleververgoeding of de terugleverkosten? De wet staat toe dat de terugleverkosten hoger zijn. Als dit werkelijkheid wordt, dan wordt het tijdelijk uitschakelen van zonnepanelen voor veel meer huiseigenaren zinvol. Hoe zich dit precies gaat ontwikkelen, is nu nog niet duidelijk. Vereniging Eigen Huis heeft de politiek opgeroepen te garanderen dat de netto vergoeding voor zonnestroom positief blijft.

Zonnepanelen uitschakelen bij dynamisch energiecontract

Steeds vaker negatieve stroomprijzen

Heb je een dynamisch energiecontract? Dan speelt iets anders. Bij zo’n contract verandert de kale stroomprijs elk uur. Dat geldt niet alleen voor de elektriciteit die je afneemt maar ook voor de elektriciteit die je teruglevert. Die stroomprijzen zijn steeds vaker negatief. Bij negatieve energieprijzen krijg je geld wanneer je stroom afneemt, maar moet je betalen wanneer je stroom teruglevert. Nu denk je misschien dat je jouw zonnepanelen dan maar het beste kan uitzetten zodra de stroomprijs onder nul schiet. Maar dat is niet zo. We leggen uit waarom:

Zonnepanelen uitschakelen bij negatieve stroomprijs niet altijd nodig

Dat je jouw zonnepanelen niet direct hoeft uit te schakelen zodra de stroomprijs negatief is, heeft te maken met de salderingsregeling. Die levert je namelijk voordeel op, dat losstaat van de actuele stroomprijs. De salderingsregeling werkt bij de meeste aanbieders van dynamische energiecontracten als volgt:

• Je ontvangt of betaalt de actuele, kale marktprijs voor stroom die je afneemt of teruglevert.
• Een aantal vaste kosten saldeer je. Denk aan de energiebelasting, btw en de inkoopvergoeding die je aan je energieleverancier betaalt.

Deze vaste kosten bedragen bij de meeste energieleveranciers zo'n 15-17 cent per kWh. Dit betekent dat elke kWh die je teruglevert een financieel voordeel oplevert van 15-17 cent, ongeacht de actuele stroomprijs. Pas als de stroomprijs onder de minus 15-17 cent zakt, kost het terugleveren van zonnestroom je geld. En heeft het zin om je zonnepanelen uit te zetten.

Wil je weten waar het omslagpunt ligt voor jou? Vraag dit na bij je energieleverancier.

Let op wanneer je meer stroom opwekt dan verbruikt

Bij een dynamisch contract geldt: belasting mag je salderen tot maximaal het aantal kWh dat je afneemt van je leverancier. In de meeste gevallen geldt dit ook voor de inkoopvergoeding. Wek je op jaarbasis meer op dan je afneemt? Dan kan het uitzetten van je zonnepanelen al voordeel opleveren vanaf het moment dat de prijs negatief is (min één cent). 

Zonnepanelen uitschakelen: hoe

Het komt dus niet vaak voor, maar het kan soms slim zijn je zonnepanelen tijdelijk uit te schakelen. Wil je jouw zonnepanelen uitzetten? Dit kan op verschillende manieren, maar die zijn niet allemaal aan te raden. We nemen de verschillende opties om je zonnepanelen uit te schakelen door:

1. Handmatig uitschakelen van de groep

Je kunt ervoor kiezen om in de meterkast of stroomverdeler de groep van de zonnepanelen uit te schakelen. Zonnepanelen moeten verplicht op een aparte groep aangesloten zijn. Dit kan je beter niet doen. Wanneer je in één keer de spanning van elektrische apparaten haalt, ontstaat er kort overspanning. Dit heeft een negatieve invloed op de levensduur van je omvormer.

2. Aparte schakelaar uitzetten

Sommige zonnepaneelinstallaties hebben een aparte schakelaar bij de omvormer in de buurt zitten. Dit wordt ook wel een lastenscheider of werkschakelaar genoemd. Deze schakelaar is speciaal gebouwd om apparatuur op een veilige manier aan en uit te schakelen. Ook dit raden we af. Net als het handmatig uitschakelen van de groep is het slecht voor je omvormer om hem op deze manier uit te zetten.

Omvormer dimmen

Sommige omvormers kun je niet alleen uitzetten, maar ook dimmen. Zo kun je de stroomopwek van je zonnepanelen terugschroeven. Op deze manier kun je nog steeds je eigen zonnestroom gebruiken, maar voorkom je dat je stroom teruglevert aan het net. Dit komt nog niet heel vaak voor, maar zal de komende jaren naar verwachting steeds gebruikelijker worden.

Beste oplossing: verbruik zoveel mogelijk zonnestroom zelf

Financieel haal je het meeste uit je zonnepanelen door zoveel mogelijk zonnestroom zelf te verbruiken. Door dit te doen, neemt ook noodzaak af om je zonnepanelen uit te zetten.