Zonnepanelen en brandgevaar: 7 vragen

Brand en zonnepanelen, hoe vaak komt het voor?

Brand met zonnepanelen komt niet vaak voor. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV) houdt hier cijfers over bij. Deze organisatie registreerde de afgelopen jaren 30-35 branden met zonnepanelen per jaar. Let op: dit betekent niet dat zo'n brand ontstaan is door de zonnepanelen. Hierover zijn geen cijfers. Ter indicatie: zeker twee miljoen woningen in Nederland hebben zonnepanelen. 

Hoe brandgevaarlijk zijn zonnepanelen?

Zonnepanelen zijn op zichzelf niet brandgevaarlijk. Een zonnepaneel kan in principe niet zomaar in brand vliegen. De volgende zaken leiden wel tot een verhoogd risico op brand:

• Beschadiging. Als een zonnepaneel is beschadigd - bijvoorbeeld doordat het is gevallen - werkt het niet meer goed. Dit kan leiden tot warmteontwikkeling of kortsluiting.
• Slechte installatie. Dit is de belangrijkste oorzaak van een verhoogd risico op brand door zonnepanelen.

Wat kan er dan misgaan tijdens de installatie?

Bij slechte installatie moet je onder andere denken aan de volgende zaken:

• Gebruik van verschillende connectoren. Dit zijn de aansluitingen van de kabels tussen de zonnepanelen. Als een installateur connectoren van verschillende merken gebruikt, sluiten deze mogelijk niet goed op elkaar aan. Ze maken slecht contact met elkaar waardoor er slechte verbindingen ontstaan. Hierdoor kan een zogenoemde vlamboog ontstaan.
• Verkeerd gelegde kabels. Te strak gelegde kabels kunnen knappen. Te los gelegde kabels kunnen juist weer gaan schuren en daardoor slijten.  
• Te dunne kabels. De kabels moeten dik genoeg zijn voor de hoeveelheid opgewekte stroom. Hier zijn voorschriften voor. Als je je hieraan houdt, is het risico op brand beperkt. Doe je dat niet, dan kan er brandgevaar ontstaan.

Maakt het nog wat uit wat voor omvormer ik heb?

Ja, dat maakt uit. Het verhaal hierboven geldt vooral voor strengomvormers (al dan niet met optimizers). Heb je zonnepanelen met micro-omvormers? Dan is het risico op brand door verkeerde installatie een stuk kleiner. Dit komt doordat een vlamboog alleen kan ontstaan bij gelijkspanning. Dit is de spanning die ontstaat in de zonnepanelen. Bij micro-omvormers wordt deze vrijwel meteen omgezet in wisselspanning (dit is de spanning die je in je huis gebruikt). Te dunne kabels kunnen ook bij micro-omvormers tot brandgevaar leiden.

En maakt het uit wat voor zonnepaneelsysteem ik heb?

Ja, ook dat maakt uit. Het gaat er dan om of je een op-dak-systeem of een in-dak-systeem hebt:

Bemoeilijken zonnepanelen het blussen door de brandweer? 

Dat kan in sommige gevallen het geval zijn. Bluswater kan niet door zonnepanelen heen. Bij op-dak-systemen is dat minder een probleem. De brandweer kan het water hier onder de panelen spuiten. In-dak-systemen kunnen het water wel tegenhouden. Een ander probleem is als deze zonnepanelen aaneengesloten over meerdere daken liggen. Het is dan lastig voor de brandweer om een ‘stoplijn’ te creëren. Dat is een natte strook die moet voorkomen dat het vuur overslaat naar de volgende woning.

Wat kun je zelf doen om zonnepanelen brandgevaar te verminderen? 

Zonnepanelen zijn op zichzelf dus niet brandgevaarlijk. Zonnepanelen vatten niet zomaar vlam en het aantal branden ermee is klein. Toch kun je zelf een aantal dingen doen om het risico op brand door zonnepanelen verder te verkleinen: 

• Kies voor een erkend installatiebedrijf met het InstallQ-keurmerk. Dit vind je via centraalregistertechniek.nl 
• Vraag aan de installateur of hij connectoren van dezelfde fabrikant gebruikt. 
• Koop je (een nieuwbouwwoning met) een in-dak-systeem? Vraag aan de installateur of bouwer of hij rekening houdt met de brandveiligheid en er dus bijvoorbeeld geen sprake is van omliggende brandbare materialen. 
• De omvormer kan heet worden tijdens het gebruik. Plaats deze op een brandveilige achtergrond zoals steen of gips. 
• Check bij je installateur of hij minimaal een halve meter ruimte laat tussen je zonnepanelen en het dak van de buren.  
• Bij micro-omvormers is de kans op brandgevaar nog kleiner dan bij andere omvormers. Dus eventueel kun je hiervoor kiezen. Micro-omvormers zijn wel duurder. 
• Houd via het monitoringsysteem in de gaten hoeveel stroom je panelen leveren. Zie je een onverklaarbare afwijking? Dan is er misschien iets mis. Kijk voordat je zonnepanelen koopt of je er zo’n monitoringsysteem bij krijgt.  
• Indien mogelijk: kijk een keer per jaar of de zonnepanelen nog recht liggen, heel zijn en of de kabels nog op hun plek liggen. Doe dit ook na bijvoorbeeld een storm.  
• Heb je twijfels over je zonnepaneelinstallatie? Laat deze dan controleren door een bedrijf door middel van een zogenoemde scope 12-inspectie. 
• Als je zonnepanelen wilt nemen, meld dit dan van tevoren bij je verzekeraar. Mogelijk stelt deze specifieke eisen. Vraag ook of brand door zonnepanelen wordt gedekt door je opstalverzekering.