Groene stroom: 5 vragen en antwoorden

1. Wat is groene stroom?

Als consument kun je bij veel energieleveranciers kiezen voor groene stroom. Maar wat is dat eigenlijk? Er zijn twee soorten stroom, grijze en groene stroom. Het verschil wordt bepaald door de bron waarmee de elektriciteit wordt opgewekt. Grijze stroom wordt opgewekt uit fossiele brandstoffen, zoals aardgas. Groene stroom wordt opgewekt uit hernieuwbare energiebronnen, ook wel onuitputtelijke duurzame bronnen. Voorbeelden van hernieuwbare energiebronnen zijn wind, zon en water. Door middel van windmolens, zonnepanelen en waterkracht kan er groene stroom worden opgewekt. Zowel de groen als grijs opgewekte stroom komt op het elektriciteitsnet, eenmaal daar zie je niet meer het verschil tussen groen of grijs opgewekte stroom. Stroom is stroom. In Nederland zijn er steeds meer consumenten die graag groene stroom willen in plaats van grijze stroom. Deze groen opgewekte stroom uit bijvoorbeeld zon of wind kan uit heel Europa komen, maar ook in Nederland wordt er steeds meer groene stroom opgewekt.

2. Wordt er voldoende groene stroom in Nederland opgewekt? 

Als wij in Nederland alleen elektriciteit willen gebruiken dat afkomstig is van hernieuwbare bronnen uit ons eigen land, ofwel groene energie, dan wordt er nog onvoldoende opgewekt. Er is meer vraag naar stroom, dan er aan groene stroom wordt opgewekt. De NVDE lanceert jaarlijks Green Energy Day, de dag waarop alle duurzame energie die in Nederland in dat jaar geproduceerd wordt op is. In 2024 was alle groene stroom op 8 maart al op, wanneer we alleen van onze eigen groene opgewekte stroom gebruik willen maken. Er moeten dus heel veel meer windmolens of zonneparken bij als iedereen alleen maar groene stroom uit Nederland wil gebruiken.

Voldoende groene stroom 

Er is nú al meer vraag naar groene stroom dan er wordt opgewekt in Nederland. Toch kan worden voorzien in die vraag. In Europa is er één groot elektriciteitsnetwerk waar alle energiebronnen op zijn aangesloten. Dus ook de elektriciteit, opgewekt door windmolens, uit Noorwegen kunnen ons in Nederland groene stroom geven. 

3. Komt er alleen groene stroom uit mijn stopcontact als ik kies voor groene stroom?

Je kunt niet zien of de stroom uit jouw stopcontact ‘groen’ is. Jouw stopcontact zit aangesloten op een groot elektriciteitsnetwerk dat door heel Europa ligt. Zowel de opwekkers als de afnemers (huishoudens) zitten op dat netwerk aangesloten. De opwek kan zowel grijze als groene stroom leveren aan het net, maar eenmaal op het netwerk is niet meer te zien welk stroomdeeltje groen of grijs is. Uit je stopcontact komt exact de hoeveelheid stroom waar jij om vraagt, maar is dus niet te zien of dit alleen grijze of groene stroomdeeltjes zijn. 

Garantie van Oorsprong

Maar hoe kan een energieleverancier dan zeggen dat ze groene stroom leveren? Om te achterhalen hoeveel groene stroom er op het elektriciteitsnet van Europa is zijn er afspraken gemaakt. Wanneer er groene energie wordt opgewekt kan daar een Garantie van Oorsprong (GvO) voor worden afgegeven. Energieleveranciers kunnen die zelf houden, verkopen of kopen op de handelsmarkt. Middels een boekhoudkundig systeem wordt bijgehouden hoeveel groene stroom er wordt opgewekt, alleen die hoeveelheid kan eventueel worden verhandeld. Zo kan een energieleverancier een aandeel groene stroom kopen om die te leveren aan consumenten.

Stroometiket

Maar hoe zie je waar de groene stroom van jouw energieleverancier vandaan komt? Dat zie je op het stroometiket. Iedere leverancier moet uiterlijk 1 mei van elk jaar het stroometiket op de website plaatsen en bij de energierekening voegen. Jij krijgt dan de informatie over de herkomst en de milieukwaliteit van de elektriciteit die wordt geleverd. 

Wij vinden het belangrijk dat huiseigenaren een eigen keuze kunnen maken over de stroom die zij willen ontvangen. Daarom is het belangrijk dat energieleveranciers transparant zijn.

Judith ScholteBelangenbehartiger Energie & Verduurzamen

4. Wat zegt de stroomranking?

Ieder jaar wordt er door Natuur & Milieu een stroomranking uitgebracht. In de stroomranking worden energieleveranciers met elkaar vergeleken naar de mate van groene energie, inkoop en levering. Het doel van de ranking is om energieleveranciers en consumenten te stimuleren duurzame keuzes te maken. Een energieleverancier die groene stroom opwekt in Nederland en deze ook direct levert aan consumenten, scoort een hoog cijfer. Natuur & Milieu is van mening dat sommige energieleveranciers de stroomlevering ‘vergroenen’ door het kopen van GvO's en ze zo groener lijken dan ze zijn.   

5. Is er sprake van greenwashing?

Er is veel discussie wat er exact onder de term greenwashing wordt verstaan. Er zou alleen sprake van greenwashing of sjoemelstroom kunnen zijn wanneer partijen liegen over de herkomst van groene energie die zij leveren aan consumenten. Middels het stroometiket moeten zij echter transparant zijn over de herkomst naar eindgebruikers. 

Toezicht groene stroom

Er kan nooit meer groene stroom worden verkocht dan er is opgewekt. Door partijen als CertiQ en de Autoriteit Consument & Markt (ACM) wordt erop toegezien dat er niet meer groene stroom op de markt komt dan er is opgewekt. Aangezien op het elektriciteitsnet niet meer te zien is of de stroom groen of grijs is, wordt dit goed bijgehouden. Er wordt vervolgens gehandeld in de groene stroom certificaten. Met de opbrengsten van GvO's kunnen de producenten van groene stroom investeren in de bouw van nieuwe windmolenparken of zonneweides. 

Wil je weten of jouw groene stroom wel écht groen is? Doe de groene stroomchecker van Klimaatstichting HIER. Deze checker wordt elk jaar geüpdatet met de meest actuele informatie. 

Dit vindt Vereniging Eigen Huis

Vereniging Eigen Huis vindt het belangrijk dat consumenten een eigen keuze kunnen maken over de stroom die zij willen ontvangen. Daarom is het belangrijk dat energieleveranciers transparant zijn over hoeveel groene stroom zij zelf opwekken, inkopen en leveren. De stroomranking geeft volgens de vereniging een goed beeld van de mate waarin energieleveranciers zelf groene stroom in Nederland opwekken en leveren. Vind je het als consument niet noodzakelijk dat de groene stroom in Nederland wordt opgewekt, dan zijn er ook nog alternatieven. Nederland is namelijk aangesloten op een groot Europees elektriciteitsnetwerk.