Mantelzorg en wonen

Dit is een extra tijdelijke wooneenheid, waarin degene die zorg nodig heeft of de mantelzorger gaat wonen. Mantelzorgwoningen zijn er in allerlei soorten en maten. Denk aan een kant-en-klare unit in de tuin (zowel koop als huur) of een aanbouw aan het huis. 

Ja, onder bepaalde voorwaarden wel. Bepalend zijn onder andere de afmetingen van de unit en de oppervlakte van jouw perceel (tuin). Je kunt een vergunningscheck doen op omgevingsloket.nl. Neem daarnaast contact op met de gemeente om na te vragen of een vergunning nodig is. Vergunningsvrij betekent niet regelvrij. Ook als je geen vergunning nodig hebt, moet je je houden aan onder andere de regels vanuit het Besluit bouwwerken leefomgeving, welstandsregels en het burenrecht. Is mantelzorg niet meer nodig, dan hoeft de unit niet weggehaald te worden maar mag die niet meer als woning worden gebruikt. Dat betekent dat bijvoorbeeld de keuken en badkamer verwijderd moeten worden. Als de unit blijft staan, kan dit gevolgen hebben voor de WOZ-waarde.

Ja, als je een hypotheek op de hoofdwoning hebt, is toestemming noodzakelijk.

De mogelijkheden zijn afhankelijk van de soort mantelzorgwoning, de aanschafprijs en de persoonlijke situatie. Gaat het om een vaste aanbouw aan de woning, dan kun je mogelijk een (aanvullende) hypotheek afsluiten. Is het een kant-en-klare woning in de tuin, dan kan een persoonlijke lening een oplossing zijn. Sommige gemeenten stellen hiervoor een blijverslening beschikbaar. Je kunt ook je spaargeld gebruiken voor de financiering. Weet je wat je wilt aanschaffen en heb je een financiering nodig, bekijk dan met een financieel adviseur wat de beste oplossing is.

Is de zorgwoning van tijdelijke aard, dan is voor de WOZ sprake van een mantelzorgwoning. Dat kan bijvoorbeeld een kant-en-klare unit in de tuin zijn. De mantelzorgwoning heeft dan geen invloed op de WOZ-waarde. Het is belangrijk dat de woning na de zorgperiode wordt verwijderd. Zo blijft alleen de hoofdwoning voor de WOZ gewaardeerd. Vraag na bij je verzekeraar of de mantelzorgwoning invloed heeft op de dekking van je woonhuisverzekering en eventuele andere verzekeringen.

Een financiering vinden voor een gezamenlijke woning is best lastig, omdat je met meerdere kopers en inkomens te maken hebt. Hypotheekverstrekkers werken lang niet altijd mee aan de financiering of beoordelen aan de hand van de specifieke situatie of je wel of geen hypotheek kunt krijgen. Velen van hen tellen bijvoorbeeld maximaal twee inkomens mee. Een hypotheekadviseur kan je helpen bij je zoektocht naar een passende financiering.

Tip: Neem in het koopcontract altijd een ontbindende voorwaarde voor de financiering op.

Deze woonvorm kent een aantal belangrijke aandachtspunten. Neem daarom op tijd contact op met de gemeente, de notaris en een fiscalist. De gemeente kan je vertellen of deze woonvorm volgens de geldende regels is toegestaan.

De notaris raadpleeg je, naast de gebruikelijke leverings- en hypotheekakte, voor:

• Het vastleggen van afspraken:
  De notaris kan helpen bij het vastleggen van onderlinge afspraken. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als één van de eigenaren wil verhuizen?
• Het erfrecht:
  Wat als één van de eigenaren komt te overlijden? het is verstandig op tijd over na te denken. Vraag advies voor het opstellen van een testament hiervoor. 
• Het levenstestament:
  Wie mag er namens jou handelen als je dat zelf niet meer kunt? Dat is bijvoorbeeld belangrijk wanneer de woning verkocht moet worden of wanneer een nieuwe hypotheek wordt afgesloten. De notaris kan hierin begeleiden.

Als je een gezamenlijke huishouding voert, heb je in de meeste gevallen recht op hypotheekrenteaftrek voor de financiering van het deel dat je hebt aangekocht. Een fiscalist kan je hierover uitgebreid informeren.

Ja, je kunt eventueel de eigendom van de woning splitsen, zodat een ieder eigenaar wordt van een eigen gedeelte. Het voordeel van splitsen is dat de eigenaren hun gedeelte apart kunnen verkopen. Het splitsen van de eigendom mag niet altijd. Er zijn veel regels waarmee je rekening moet houden.

Splitsen kan op twee manieren:

1. Je kunt een pand splitsen in een boven- en benedenverdieping. Dat heet splitsen in appartementsrechten. Hiervoor ga je naar de notaris.
2. Een andere optie is de woning met de bijbehorende grond splitsen in twee gedeelten. Hiervoor moeten nieuwe erfgrenzen worden vastgelegd bij het Kadaster. Ook voor deze optie moet je naar de notaris. 

Ja, heel waarschijnlijk wel. Neem hiervoor contact op met de gemeente. Omdat er twee woningen ontstaan, moet er een extra huisnummer komen. Dit gaat ook via de gemeente. Als je een huis splitst, heeft ieder een zelfstandig deel. De Belastingdienst ziet dan ieder deel als een aparte eigen woning. De hypotheekrente over de schuld die je bent aangegaan om dat deel te kopen, kun je meestal aftrekken in de aangifte inkomstenbelasting.

Ja, denk in ieder geval aan: een ontbindende voorwaarde voor de financiering. Het afsluiten van een hypotheek voor een woning voor gezamenlijk gebruik is niet eenvoudig en snel te regelen. Houd hiermee rekening bij de termijn voor de ontbindende voorwaarde financiering. Houd ten minste een periode van acht weken aan. Denk verder aan ontbindende voorwaarden voor de benodigde vergunningen. Neem daarbij op dat het om ‘onherroepelijke’ vergunningen gaat. Dat houdt in dat hiertegen geen bezwaar meer kan worden gemaakt bij de gemeente of beroep kan worden ingesteld bij de rechter. Let goed op de formulering van de ontbindende voorwaarden. Laat eventueel je koopcontract beoordelen door een juridisch specialist.

Ja, dat kan. Als één van de eigenaren een sociale uitkering heeft, zoals AOW of ANW, heeft gezamenlijk wonen mogelijk gevolgen voor de hoogte van de uitkering. Dit hangt af van de persoonlijke situatie. Geef wijzigingen in ieder geval op tijd door aan de uitkeringsinstantie. Check ook de website van je uitkeringsinstantie. Meer informatie over mogelijke gevolgen voor de AOW-uitkering vind je op de website van de Sociale Verzekeringsbank (svb.nl). Daar staat ook een handige checklist. Informeer verder bij de Belastingdienst naar eventuele wijzigingen in toeslagen die je ontvangt.

Neem hiervoor contact op met je gemeente. Zeker wanneer er in het pand zelfstandige woonruimtes worden gecreëerd - zoals twee keukens en meerdere badkamers - is het de vraag of dit bijvoorbeeld past binnen het omgevingsplan en de regels vanuit de huisvestingsverordening.

Nee. De hypotheekverstrekker moet wel toestemming geven voor het mede gaan bewonen van de woning. Ook als je een huurcontract sluit met degene die intrekt, heb je toestemming nodig van de hypotheekverstrekker. Raadpleeg hiervoor de voorwaarden van je hypotheek of informeer bij je hypotheekadviseur of hypotheekverstrekker.

Voeren jullie een gezamenlijke huishouding, dan blijft de rente over de hele woning aftrekbaar. Heeft de intrekkende partij een eigen ruimte die exclusief door hem of haar wordt gebruikt (een zogenoemd onzelfstandig deel, waarbij er geen eigen voorzieningen zijn zoals een eigen opgang, sanitair en keuken), dan valt dit onder de eigen woning wanneer je dit onzelfstandige deel verhuurt en de huur lager is dan € 6.324 per jaar. Je kunt dan dan de kamerverhuurvrijstelling toepassen.

Je moet dan bepalen voor welk deel degene die erbij komt (de inkoper) eigenaar wordt en hoeveel dit hem of haar gaat kosten. Als er voor het inkopen in de eigendom een (aanvullende) hypotheek nodig is, heb je een aantal keuzes: of je doet weer zaken met je huidige geldverstrekker voor een aanvulling of je sluit een nieuwe hypotheek voor het geheel af bij je huidige of een andere hypotheekverstrekker. De hypotheekverstrekker verlangt meestal dat de bestaande eigenaar en de inkoper hoofdelijk aansprakelijk worden voor de totale hypotheekschuld. Bespreek de mogelijkheden met de hypotheekadviseur. 

De notaris stelt een leveringsakte op waarbij een gedeelte van de eigendom wordt overgedragen aan de inkoper, degene die erbij komt. Bespreek daarnaast met de notaris de volgende onderwerpen: 

• Het vastleggen van afspraken:
  De notaris kan helpen bij het vastleggen van onderlinge afspraken. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als één van de eigenaren wil verhuizen?
• Het erfrecht:
  Wat als één van de eigenaren komt te overlijden? De notaris begeleidt je bij het opstellen van een testament.
• Het levenstestament:
  Wie mag er namens jou handelen als je dat zelf niet meer kunt? Dat is bijvoorbeeld belangrijk wanneer de woning verkocht moet worden of wanneer een nieuwe hypotheek wordt afgesloten. 

Let erop dat, wanneer partijen door aankoop fiscaal partner zijn of worden, de schuld van beide partijen na inkoop niet hoger is dan deze voor de inkoop was. Anders heeft dit consequenties voor de hypotheekrenteaftrek. Is de schuld hoger, dan is de rente over het hogere deel niet aftrekbaar. Het is verstandig om het huis te laten taxeren op de verkoopwaarde, zeker wanneer er bijvoorbeeld andere toekomstige eigenaren zijn. Als je je inkoopt, betaal je over jouw aandeel ook overdrachtsbelasting. Hiervoor wordt altijd gekeken naar de waarde in het economisch verkeer van de woning. Dit is de prijs die de woning zou kosten als die op dat moment verkocht zou worden. Spreek je een prijs af die hoger ligt dan die waarde, dan wordt de belasting over dat hogere bedrag geheven. Het tarief is normaal gesproken 2%. Ben je jonger dan 35 jaar, dan is het eventueel mogelijk om de startersvrijstelling te gebruiken. Of je je nu inkoopt of niet: maak goede afspraken over het betalen van de lasten van de woning en eventueel de verdeling van de overwaarde bij het einde van de samenwoonperiode. Dat kan bijvoorbeeld in een samenlevingscontract. Hiervoor kun je naar de notaris.