Het grote ledenonderzoek 2024
De woningnood is nog altijd hoog en dat is niet de enige uitdaging op de woningmarkt. Wat vindt de Nederlandse huizenbezitter van de uitdagingen rond de eigen woning? Vereniging Eigen Huis deed grootschalig onderzoek.
Woningnood
Er is nogal wat aan de hand. Een flinke woningnood die vooral de positie van de starter onmogelijk maakt, een forse verduurzamingsopgave en tal van financiële en fiscale kwesties die om daadkrachtige beslissingen vragen. Hoe kijken de woningeigenaren daar zelf tegenaan? Willen ze zelf ook bijdragen aan een verbetering van de huidige situatie? Vereniging Eigen Huis deed grootschalig onderzoek en kreeg reacties van bijna 85.000 leden. De belangrijkste uitkomsten op een rij.
Top 5 woonzorgen
In welke mate maakt de huiseigenaar zich zorgen over de verschillende pijnpunten op de woningmarkt? De stijgende huizenprijs baart de meeste kopzorgen. Maar liefst 67% maakt zich hier zeer veel zorgen over.
Bouwen, bouwen, bouwen
Het onderzoek laat zien dat vooral praktische oplossingen om de grote woningnood aan te pakken op veel bijval kunnen rekenen. Meer dan de helft van de 84.460 respondenten vindt dat landbouwgrond mag worden opgeofferd voor woningbouw. Vier op de vijf respondenten vindt bovendien dat grond uit speculatieve reden nooit braak mag komen te liggen. Grondeigenaren moeten worden verplicht om realistische bouwplannen te ontwikkelen en het moet afgelopen zijn met de bezwaarprocedures die voor enorme vertragingen zorgen van de nieuwbouw.
Help woningzoekenden
Omdat de koopprijs van nieuwbouwwoningen voor veel mensen met een bescheiden inkomen te duur is geworden, vindt bijna vier op de vijf leden dat de overheid deze groep moet helpen met gesubsidieerde woningbouw. Bovendien vindt een ruime meerderheid dat woningzoekenden formeel inspraak moeten krijgen bij de ontwikkeling van nieuwbouwplannen.
Splitsen heeft zin
Over het beter gebruiken van bestaande woningen zijn de respondenten het grotendeels eens: dat kan beter. Bijna twee derde vindt dat de gemeenten een meer actieve en ondersteunende rol moet spelen om mensen die in een groot huis wonen te helpen hun huis te splitsen in meer wooneenheden. Als er wordt doorgevraagd denkt 15% van de huiseigenaren dat hun eigen huis geschikt is om te splitsen. De helft hiervan zou een dergelijke splitsing overwegen, bij voorkeur voor kinderen, ouders of familieleden. In potentie zou dat ongeveer 350.000 nieuwe woningen kunnen opleveren.
Verduurzaming verdeelt
Over de vanuit de overheid opgelegde of nog op te leggen verplichtingen zijn de respondenten het redelijk eens: niet doen! Maar over de wijze waarop er dan wel moet worden verduurzaamd ontstaat verdeeldheid. Dit heeft voor een deel te maken met de verschillen in de financiële situatie en ook leeftijd speelt een rol. Jongeren staan vaak wat positiever tegenover verduurzamen dan de zestigplussers, alhoewel zij vaak nog wat minder financiële armslag hebben om in verduurzaming te investeren. Hoe lager het inkomen, hoe meer de huiseigenaren hechten aan de besparingen die de verduurzaming oplevert.
De verbruiker moet betalen
De netbeheerkosten stijgen door de enorme investeringen die nodig zijn om het elektriciteitsnet te verzwaren. Een meerderheid van de respondenten (58%) vindt dat huishoudens die meer verbruiken hiervoor ook zwaarder moeten worden belast. Ook vindt ruim de helft dat de verwachte kostenstijging niet een op een moet worden doorbelast naar de energierekening. De overheid zou hier vanuit de algemene middelen aan moeten bijdragen.
Er blijkt een grote bereidheid te bestaan onder huiseigenaren (84%) om het gedrag en dus het energieverbruik aan te passen als er met een variabel energiecontract een lager tarief mogelijk is. Een andere prijsprikkel is een verdere verhoging van de belasting op gas en de belasting op elektriciteit te verminderen. Voor bijna de helft van de respondenten is dit reden om hun huis sneller te verduurzamen. Voor jongere generaties geldt dit in een nog wat sterkere mate.
Het wekt geen verbazing dat de aangekondigde afschaffing van de salderingsregeling op (zeer) weinig steun kan rekenen onder de respondenten.
VvE: samen beslissen?
Voor de besluitvorming over verduurzaming is momenteel nog een zware meerderheid (meestal twee derde) van appartementseigenaren nodig. Het voorstel om dit te beperken tot de helft plus één heeft steun van een nipte meerderheid. Een derde geeft juist aan hier helemaal niets in te zien. Overigens vindt bijna de helft van de VvE-leden dat er in de VvE een verplichting moet zijn voor het reserveren van gelden voor de verduurzaming van het gebouw. Ruim een kwart (vooral financieel minder draagkrachtige appartementseigenaren) is het hiermee juist (zeer) oneens.
Geldzaken
Meer dan de helft van de respondenten wil geen verdere afbouw van de hypotheekrenteaftrek, maar ook een aanzienlijke groep (40%), vooral onder de hoogste inkomens, staat hier wel voor open. De overwaarde die veel huiseigenaren hebben opgebouwd, wil het merendeel vrijwillig kunnen benutten voor het aanpassen van de woning op latere leeftijd. Uit het onderzoek blijkt tot slot dat er grote weerstand bestaat tegen het idee om een woning uit een erfenis zwaarder te belasten zodat elders de overdrachtsbelasting omlaag kan. Bijna twee derde is hier tegen, met een oververtegenwoordiging in de leeftijdscategorie van 40 tot 60 jaar.
< 8% van de respondenten weet niet wat ze van de hypotheekrenteaftrek vinden.
Over het onderzoek
Dit voorjaar deden 83.460 leden mee aan het grote onderzoek. Aan deze groep zijn de resultaten toegevoegd van 1.000 respondenten in de leeftijdscategorie 18 tot 30 jaar uit een consumentenpanel. Dit zijn huurders, huiseigenaren en inwonenden, representatief voor de jongerendoelgroep in Nederland. Vastgesteld is dat het ledenprofiel nauwelijks afwijkt van die van de Nederlandse huizenbezitter en daarmee zijn de uitkomsten uit het onderzoek van de vereniging gelijk te stellen aan de mening van de woningeigenaar in Nederland. De onderzoekresultaten worden gebruikt voor het bepalen van standpunten en het meerjarenplan van Vereniging Eigen Huis.