Nieuwe Warmtewet: 6 vragen
De nieuwe Warmtewet (officieel de Wet collectieve warmtevoorziening) moet voor transparante en betaalbare tarieven voor stadsverwarming zorgen. Maar het is de vraag of dit ook gaat gebeuren.
1. Wat is de Warmtewet?
Meer dan een half miljoen huishoudens verwarmen hun huis en kraanwater met stadsverwarming, een ondergronds buizennetwerk waardoor warm water stroomt. De komende jaren komen daar nog honderdduizenden huiseigenaren bij. Wanneer je huis is aangesloten op zo'n warmtenet, kun je niet wisselen van warmteleverancier. De leverancier heeft dus een monopoliepositie. Daarom hebben we in Nederland nu al een Warmtewet. Deze bewaakt de rechten en plichten van consumenten en moet hen onder meer beschermen tegen te hoge prijzen. Zo bepaalt de huidige Warmtewet dat er een maximumprijs is voor stadswarmte. Deze maximumprijs wordt elk jaar vastgesteld door de toezichthouder: de Autoriteit Consument & Markt.
2. Waarom komt er een nieuwe wet?
Het kabinet werkt aan een opvolger van de Warmtewet. De officiële naam hiervan is de Wet collectieve warmtevoorziening. De nieuwe wet heeft meerdere doelen.
Ten eerste is de prijs van warmte nu omstreden. Deze is gekoppeld aan de prijs van aardgas. Wanneer aardgas duurder wordt, wordt stadswarmte ook duurder. Dit terwijl de overheid warmte juist ziet als duurzaam alternatief voor aardgas. Ook is vaak onduidelijk hoe energieleveranciers hun tarieven precies berekenen. En dus ook of zij geen onredelijk hoge winsten maken. De nieuwe wet bepaalt dat de tarieven worden gebaseerd op de daadwerkelijke kosten van warmtebedrijven plus een maximaal winstpercentage.
Verder moet de nieuwe wet op verschillende manieren de aanleg van warmtenetten bevorderen. Ook regelt hij dat regionale en lokale overheden meer zeggenschap over de aanleg van warmtenetten en de levering van de warmte krijgen. Gemeenten bepalen straks waar warmtenetten komen.
3. Gaat de nieuwe wet voor lagere tarieven zorgen?
Zoals de wet er op dit moment uitziet, hoeft dat niet. Dat de tarieven worden gebaseerd op de kosten van de warmteleverancier, betekent niet per se dat deze ook omlaag gaan. Als een leverancier hoge kosten heeft, kunnen deze juist stijgen. Vereniging Eigen Huis heeft hier meerdere malen over aan de bel getrokken.
4. Wanneer gaat de nieuwe wet in?
De nieuwe Warmtewet moet nog door de Tweede en Eerste Kamer worden behandeld. De bedoeling is dat deze 1 januari 2025 in werking treedt.
5. Dus tot 1 januari 2025 verandert er niks?
Jawel. Het kabinet wil al eerder dan 2025 kijken of leveranciers van stadswarmte niet te veel winst maken. Daarom gaat de Autoriteit Consument & Markt energieleveranciers hier vanaf 2023 op controleren.
6. Wat vindt Vereniging Eigen Huis van de nieuwe wet?
Vereniging Eigen Huis vindt het goed dat de warmtetarieven niet meer op gas worden gebaseerd en transparanter worden, maar heeft ook zorgen over de nieuwe wet:
- De nieuwe wet beschermt consumenten onvoldoende tegen hoge energielasten. Als een warmteleverancier hoge kosten heeft, kunnen de tarieven immers stijgen en voor kwetsbare huishoudens onbetaalbaar worden. De vereniging vindt dat dit moet worden voorkomen, bijvoorbeeld door in aanvulling op de nieuwe rekenmethode een maximumtarief in te stellen.
- Wanneer een gemeente een warmtenet laat aanleggen in een wijk, mogen huizenbezitters kiezen of ze hierop aansluiten of bijvoorbeeld een warmtepomp nemen. Vereniging Eigen Huis vindt dat huizenbezitters dan vooraf volledige, betrouwbare en duidelijke informatie over de kosten moeten krijgen.
- Appartementseigenaren kunnen via hun Vereniging van Eigenaren (VvE) door de gemeente verplicht worden aan te sluiten als een warmtenet anders onrendabel wordt. De criteria hiervoor moeten duidelijker worden uitgewerkt in de nieuwe wet. Appartementseigenaren voor wie dit financieel nadelig uitpakt ten opzichte van alternatieve verduurzamingsoplossingen moeten gecompenseerd worden, vindt de vereniging.
Vereniging Eigen Huis heeft de politiek meerdere malen op deze zaken gewezen en blijft dit doen.