Stadsverwarming

Stadsverwarming belangrijk voor klimaatdoelen

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat er in 2030 1,5 miljoen woningen van het aardgas af zijn. In 2050 moet dat voor bijna alle woningen in Nederland gelden. Stadsverwarming – ook wel een warmtenet of stadswarmte genoemd – speelt hierbij een belangrijke rol. Een groot deel van de woningen moet hierop worden aangesloten. Dit gebeurt voor een belangrijk deel via de wijkaanpak. Daarbij regelen gemeenten dat wijken overstappen op een andere manier van verwarmen.

Wat is stadsverwarming?

Een warmtenet bestaat uit een ondergronds buizennetwerk waardoor warm water stroomt. Dat water kun je gebruiken voor de centrale verwarming van huizen en om douche- en kraanwater mee te verwarmen. Vooralsnog komt de warmte vooral van kolen-, gas- en afvalcentrales. Maar in 2050 mag de warmte alleen nog van duurzame warmtebronnen komen. Dan heb je het onder meer over geothermie (warmte uit de aarde), aquathermie (warmte uit oppervlakte- en rioolwater) of wordt er restwarmte gebruikt van bedrijven, zoals datacentra.

Hoe werkt stadsverwarming?

Stadsverwarming werkt als volgt: met de gewonnen warmte wordt het water in het warmtenet verwarmd. Het water stroomt via een ondergronds leidingnet naar aangesloten woonwijken. In het verdeelstation in een woonwijk geeft het zijn warmte af aan een andere leiding met water. Het water in die leiding stroomt naar de warmteafleverset in woningen – een kastje, meestal opgehangen in de meterkast. De afleverset verdeelt het water over de radiatoren in huis. Doordat het water zijn warmte afgeeft, koelt het af. Het afgekoelde water stroomt terug en dan begint het proces opnieuw. 

Prijs stadsverwarming nu nog gekoppeld aan aardgas

Huishoudens met stadswarmte kunnen niet wisselen van warmteleverancier. Op een warmtenet is namelijk maar één warmtebedrijf aangesloten. Om consumenten te beschermen, mogen warmteleveranciers niet meer dan een bepaald tarief rekenen. Dit maximumtarief wordt ieder jaar vastgesteld door de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en is nu nog gekoppeld aan de gasprijs. Het idee hierachter is dat consumenten met stadsverwarming niet meer betalen dan wanneer ze een gasaansluiting zouden hebben.

Tarieven stadsverwarming 2024

In 2024 gelden onder andere de volgende maximumtarieven voor stadsverwarming:

• Leveringstarief voor verbruikte stadswarmte: € 46,69 per geleverde gigajoule (GJ) warmte, incl. btw
• Vaste aansluitkosten: € 582,82 incl. btw per jaar (eerder communiceerde de ACM € 618,82, maar dit heeft zij later aangepast)

Lees meer in ons nieuwsbericht. Welke maximumtarieven voor jou gelden, kun je ook checken via de Warmtetarieven checker van de ACM.

Tarieven stadsverwarming gaan op de schop

Op de prijs van stadsverwarming is veel kritiek. Door de koppeling met de gasprijs worden de warmtetarieven vastgesteld zonder te kijken naar de kosten van de leverancier. Daardoor is niet inzichtelijk of er sprake is van een redelijke prijs. De nieuwe Wet collectieve warmtevoorziening moet hier in de toekomst verandering in brengen. Deze schrijft voor dat de prijs voor stadsverwarming wordt gebaseerd op de kosten van een energieleverancier plus een redelijke winstmarge. Dat moet deze tarieven transparanter maken. Maar het betekent niet per se dat ze omlaaggaan. In sommige gevallen kunnen ze zelfs stijgen.

Aansluiting warmtenet: gevolgen voor je huis

In een huis dat is aangesloten op een warmtenet hangt geen cv-ketel en de bewoners koken meestal elektrisch. Daarnaast is het mogelijk noodzakelijk je woning te isoleren. Of en in welke mate dit nodig is, hangt af van de watertemperatuur van het warmtenet. Deze kan variëren van 15 tot 90 graden. Hoe minder warm het water, hoe beter je huis geïsoleerd moet zijn. Bij lage temperaturen (onder de 55 graden) heb je naast goede isolatie ook vloerverwarming of een andere vorm van lage-temperatuur-verwarming nodig.

Hoe weet ik of mijn huis stadsverwarming krijgt?

Gemeentes bepalen welke wijken wanneer van het aardgas gaan, welke manier van verwarmen daarvoor in de plaats komt en welke wijken voor 2030 worden aangesloten op een warmtenet. Informeer bij de gemeente of er al plannen zijn voor jouw wijk.

Kan gemeente mij verplichten stadsverwarming te nemen?

De Tweede Kamer heeft een wet aangenomen die gemeenten in de toekomst de bevoegdheid geeft woonwijken van het aardgas af te sluiten. Als huiseigenaar moet je dan overstappen op een andere manier van verwarmen. Of je dan ook verplicht wordt aan te sluiten op een warmtenet, ligt eraan. Bij de meeste huiseigenaren is dit niet het geval. Zij mogen bijvoorbeeld ook een warmtepomp nemen. Volgens de huidige plannen kunnen Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) in uitzonderlijke gevallen wel verplicht worden aan te sluiten op een warmtenet. Gemeenten moeten bewoners minimaal 8 jaar de tijd geven. Deze plannen zijn overigens nog niet definitief. De Eerste Kamer moet er nog mee instemmen.

Aanleg warmtenetten gaat moeizaam

De afgelopen tijd verloopt de aanleg van warmtenetten in veel gemeenten moeizaam. Sommige gemeenten hebben plannen voor stadsverwarming geschrapt. Vaak doen ze dit omdat blijkt dat de tarieven voor consumenten hoger worden dan gedacht. De politiek hoopt hier wat aan te doen door de prijs los te koppelen van die van gas. Maar zoals gezegd betekent dit niet per se dat de prijs ook daadwerkelijk omlaag gaat.

Wat vindt Vereniging Eigen Huis?

Vereniging Eigen Huis vindt dat stadsverwarming in sommige gevallen een goede manier is om woningen mee te verwarmen. Maar zij vindt dat bewoners die verplicht van het aardgas af gaan, niet mogen worden geconfronteerd met hoge energielasten. Als de gemeente een warmtenet in een wijk laat aanleggen, moeten huiseigenaren duidelijke informatie krijgen over de kosten. Dit is nodig zodat ze een goede keuze kunnen maken of ze stadsverwarming nemen of niet. Ook moeten ze voldoende tijd krijgen om hierover te beslissen en is duidelijke communicatie over het proces vanuit de gemeente belangrijk. Appartementseigenaren die door de gemeente verplicht worden stadsverwarming te nemen, moeten gecompenseerd worden als dit financieel nadelig voor hen uitpakt.

De overheid wil de koppeling met de gasprijs loslaten en de warmtetarieven op een andere manier vaststellen. Vereniging Eigen Huis vindt dat consumenten ertegen moeten worden beschermd dat de tarieven hierdoor juist omhoog gaan. Dat kan bijvoorbeeld met een maximumtarief.