Verbouwen van een monumentale boerderij
Mariëtte Hebinck en Jan Coert kochten bijna twintig jaar geleden een oude boerderij in Slijk-Ewijk die ze zelf opknapten en verduurzaamden. Alleen het aanleggen van de vloerverwarming besteedden ze uit.
Over de bewoners
Mariëtte Hebinck is docent op een middelbare school. Jan Coert werkt voor een kozijnenfabriek als voorman buitendienst. Het stel deelt een liefde voor het buitenleven. Op hun boerderij hebben ze paarden, honden, katten, geiten en schapen.
Bouwjaar woning: 1910
Duurzame maatregelen: vloerverwarming en vloerisolatie, plafondisolatie, zonnepanelen, dakisolatie, warmtepomp, ledlampen, radiatorfolie in de woongedeelten waar nog radiatoren zijn.
Kosten maatregelen: Vloerverwarming en -isolatie (2003): € 5.800, inclusief afmonteren van de radiatoren en plaatsen van de pomp. Zonnepanelen (2013): pakketprijs van € 8.468 voor twee sets van 12 panelen, montage, omvormer, aansluiting op de meterkast en garantie. Warmtepomp (2021): pakketprijs van € 4.104, inclusief installatie en na aftrek van € 1.800 subsidie.
Wat levert het op: Mariëtte: “Het maandbedrag voor energie en gas ging in 2021 terug naar € 183. Eerder betaalden we € 300. We hebben tot januari 2023 nog ons vaste contract. Daarna wordt het spannend.”
1. Waarom ligt verduurzamen jullie zo aan het hart?
Mariëtte: “Allereerst is het prettig voor de portemonnee, een vrijstaand huis als het onze kost behoorlijk wat aan verwarming. Verder vinden Jan en ik het heel belangrijk om goed voor de aarde te zorgen. Toen we de boerderij kochten, was deze omgeven een groot en kaal weiland. Een verscheidenheid aan vogels was er niet. We hebben daarom veel bomen aangeplant. Ook maakten we een bloementuin en een bijenhotel. Inmiddels barst het van het leven: kauwen, kraaien, duiven, honderden mussen en spreeuwen en ook de groene en bonte specht komen graag langs.”
2. Wanneer begonnen jullie met verbouwen en verduurzamen?
Jan: “In 2003 hebben we eerst de deel van de boerderij aangepakt. Van deze ruimte maakten we onze woonkamer. Er lag een betonvloer met gruppen, goten waarin vroeger de mest werd opgevangen. Graag wilden we tegels met daaronder vloerverwarming en een isolerende laag, om de warmte vast te houden. De radiatoren gingen eruit, de vloerverwarming werd onze hoofdverwarming. Ook kwam er enige jaren later een houtkachel, aangesloten op de cv-leidingen. Deze houtkachel neemt het bij een bepaalde temperatuur over van de cv-ketel. Hetzelfde gebeurt met de warmtepomp, die we in 2021 lieten plaatsen. Ook die gaat automatisch uit als de houtkachel genoeg warmte afgeeft.”
3. Hoe ging de aanleg van vloerverwarming en isolatie in zijn werk?
Mariëtte: “Op de betonnen grupvloer kwamen eerst gegalvaniseerde netten, ook wel lockmatten genoemd. Daarin werd een systeem met verwarmingsslangen geklikt. Dit werd afgewerkt met een cementdekvloer. De aanleg van de vloerverwarming en de isolerende laag is het enige dat we hebben uitbesteed. Dat was minder tijdrovend en daardoor goedkoper dan het zelf doen. Alle verbouwingklussen daarna hebben Jan en ik zelf aangepakt.”
4. Welke klussen waren dat?
Jan: “We hebben de vloer van de slaapkamer beneden geïsoleerd, de enige ruimte op de begane grond waarop hout ligt. In het voorhuis hebben we tussen het plafond en de vloer van de eerste verdieping een dikke, isolerende laag van 15 cm steenwol geplaatst, zodat de warmte van beneden niet meteen naar boven trekt. Verder hebben we de vroegere staldeuren van de deel vervangen door puien met isolerend glas, de keuken verbouwd, het dak van de boerderij geïsoleerd en op het erf een eigen stal gebouwd, met een traditionele uitstraling. Nu zijn we bezig met de vloer van de opkamer en het plafond van de kelder. Daar komen zes centimeter dikke isolerende polystyreenplaten tegen.”
5. Jullie zijn dus door de wol geverfd?
Jan: “Zeker. Dit is inmiddels het derde huis dat we zelf verbouwen.” Mariëtte: “We nemen de tijd. Hier in de boerderij zijn we inmiddels ruim achttien jaar aan de gang. Bij zo’n groot project is het zaak dat eerst de slaap-, bad- en woonkamer op orde zijn. Leefbaar en comfortabel zijn. Zorgen voor warmte is daarbij belangrijk. Vanuit die basis keutel je lekker verder.”
Jan: "Nu zijn we bezig met de vloer van de opkamer en het plafond van de kelder. Daar komen zes centimeter dikke isolerende polystyreenplaten tegen."
Mariette: "Op het gebied van subsidie voor een duurzame maatregel kregen we in 2021 € 1.800 voor de warmtepomp terug via de Rijksdienst Ondernemend Nederland (RVO)."
Jan: "We hebben de vroegere staldeuren van de deel vervangen door puien met isolerend glas. Cool Light Glas. Dit houdt in de zomer de warmte buiten, omdat het materiaal aan de buitenkant een beetje spiegelt. In de winter zorgt het glas ervoor dat de warmte binnenblijft."
6. Waar krijg je mee te maken als je een monumentale boerderij wilt verbouwen?
Mariëtte: “Met heel veel regels. Zo moest de betonnen vloer met gruppen intact blijven. Dit hield in dat de hierop geplaatste nieuwe tegelvloer, het isolerende materiaal, de cementdekvloer en de vloerverwarming makkelijk te verwijderen moesten zijn, mochten wij ooit gaan verhuizen. Zodat de vroegere situatie van de stalvloer weer zichtbaar zou zijn. Hetzelfde gold voor de oude staldeuren. Ze waren hartstikke verrot, maar we mochten ze niet weggooien van de monumentencommissie. We hebben ze daarom in bewaring gegeven op de gemeentelijke stortplaats. Het duurde daarvoor lang voordat we de vergunning voor de verbouwing van de deel kregen. We wilden daar een woonkamer maken, met voldoende daglicht. Het was een donker vertrek, ooit prima voor het vee, maar in deze tijd absoluut niet leefbaar. Het was bidden en smeken om het voor elkaar te krijgen. Het bouwkundig rapport dat we door een extern bureau moesten laten maken kostte € 5.000. Na anderhalf jaar konden we eindelijk beginnen.”
7. Bijzonder trouwens dat jullie wel toestemming voor zonnepanelen kregen.
Mariëtte: “Ze liggen op de stal die we zelf gebouwd hebben. Daarom mocht het. Heel fijn dat we met deze 24 panelen iets kunnen terugverdienen. We hebben op de boerderij een behoorlijk stroomverbruik, bijvoorbeeld door het schrikdraad.”
8. Welk glas zit er in de puien?
Jan: “Cool Light Glas. Dit houdt in de zomer de warmte buiten, omdat het materiaal aan de buitenkant een beetje spiegelt. In de winter zorgt het glas ervoor dat de warmte binnenblijft. Het heeft een iets hoger rendement dan het gewone hr++glas. Dit Cool Light Glas wordt doorgaans door bedrijven en instellingen gekocht, om te plaatsen in bijvoorbeeld kantoorpanden en ziekenhuizen. Door mijn werk bij de kozijnenfabriek weet ik wat er allemaal op de markt is. Ik wilde heel graag dit isolatieglas in ons eigen huis plaatsen.”
Gratis checklist offerte isolatieglas
Hoe pak je het vervangen van isolatieglas aan? In deze checklist ontdek je hoe je een offerte goed controleert en welke belangrijke vragen je kunt stellen aan een bedrijf.
9. Kwamen jullie in aanmerking voor subsidie?
Mariëtte: “Nee, in de Overbetuwe zijn er zoveel gemeentelijke monumenten… Officieel is er een potje dat op 1 januari opengaat. Dat is de volgende dag alweer leeg. Dus daar hebben we geen moeite voor gedaan. Op het gebied van subsidie voor een duurzame maatregel hebben we in 2021 wel € 1.800 voor de warmtepomp teruggekregen via de Rijksdienst Ondernemend Nederland (RVO). Greenchoice gaf de voorzet. Dat was prettig.”