Mechanische ventilatie
Natuurlijke ventilatie is onvoldoende voor een gezond binnenklimaat. De meeste huizen gebouwd na de jaren tachtig hebben een mechanisch ventilatiesysteem. Hoe werkt mechanische ventilatie en hoe onderhoud je het? Wij leggen het uit.
Wat is mechanische ventilatie?
Bij mechanische ventilatie wordt de verse lucht door natuurlijke stroming toegevoerd en mechanisch afgevoerd. De verse lucht stroomt binnen via ramen of ventilatieroosters in alle verblijfsruimten, zoals de woonkamer en slaapkamers. De vervuilde lucht wordt afgevoerd via ventielen in de vochtige ruimtes door een centraal in de woning geplaatste ventilatiebox. Daarom wordt mechanische ventilatie ook wel centrale afzuiging genoemd. De ventilatiebox hangt vaak in dezelfde ruimte als de cv-ketel.
Mechanische ventilatie optimaal gebruiken
Wanneer je mechanische ventilatie optimaal gebruikt zorgt het voor gezonde lucht in huis. Hiervoor moet er genoeg verse lucht binnenkomen en de lucht moet goed door het huis stromen. Dit kun je doen om mechanische ventilatie optimaal te gebruiken:
- Zet mechanische ventilatie nooit uit, tenzij je bij een ramp wordt gevraagd ramen en deuren te sluiten. Trek dan de stekker uit het stopcontact.
- Ventileer via roosters als je die hebt. Laat daarbij zoveel mogelijk alle ventilatieroosters open zodat de verse lucht gelijkmatig de woning in stroomt. Sluit roosters tijdelijk als ze tochtklachten geven. Met zelfregulerende ventilatieroosters heb je minder last van tocht. Deze roosters gaan afhankelijk van de wind verder open of dicht staan. Op deze manier stroomt er altijd lucht door de woning zonder dat het tocht.
- Zorg dat er voldoende ruimte (1,5 cm) onder de binnendeuren zit zodat de lucht zich goed kan verplaatsen door het huis.
- Als jouw woning ventilatieroosters heeft kun je beter niet ventileren door het raam open te zetten. Dit geeft vaak tochtklachten. Daarnaast stroomt daardoor een groot deel van de verse lucht via het raam binnen, terwijl de ruimtes waar geen raam open staat minder geventileerd worden.
- Heb je wel een mechanisch ventilatie afvoersysteem maar nog geen ventilatieroosters, laat deze dan plaatsen. Bijvoorbeeld wanneer je je kozijnen of glas ook vervangt.
Optimaal gebruik met standenschakelaar
Met een regelknop of schakelaar met twee of drie standen regel je de hoeveelheid lucht die wordt afgezogen. Zo gebruik je de standen:
- Bij 3 standen: zet mechanische ventilatie op 1 als je niet thuis bent, op 2 als je wel thuis bent (ook 's nachts) en op 3 tijdens het koken en douchen.
- Bij 2 standen: zet het ventilatiesysteem standaard op 1 (als je thuis bent of weg bent, en ook 's nachts) en op 2 bij het koken en douchen.
- Schakel altijd naar de hoogste stand als er veel mensen in huis zijn of als de was binnen te drogen hangt.
Zorg altijd voor frisse lucht in huis door de roosters boven het kozijn open te laten of de ramen op een kier te zetten. Wees wel alert op inbraak.
Mechanische ventilatie reinigen en onderhouden
Het is zowel voor je gezondheid als voor een optimale werking belangrijk om mechanische ventilatie te reinigen en onderhouden. Er zijn dingen die je zelf kunt doen en dingen die je beter kunt uitbesteden aan een installateur.
Mechanische ventilatie reinigen
- Zelf doen. Maak de roosters en ventielen jaarlijks schoon met een stofzuiger en sopje. Plaats de ventielen hierna op dezelfde plaats en met dezelfde instelling terug. Let hierbij op dat je bij het reinigen de instellingen niet wijzigt. Bij veel ventilatieroosters kun je de kap aan de binnenzijde verwijderen waardoor je deze makkelijker kunt reinigen.
- Installateur. Laat de ventilatiebox eens in de twee jaar en de ventilatiekanalen eens in de acht jaar schoonmaken door een installateur.
Mechanische ventilatie onderhouden
Laat het onderhoud van de ventilatiebox uitvoeren door een installateur. Mechanische ventilatie moet in ieder geval elke vier jaar gecontroleerd worden. Waar nodig moet het opnieuw worden ingesteld. Ventilatoren van ventilatiesystemen gaan ongeveer 15 tot 20 jaar mee. Het kan handig zijn om een onderhoudscontract af te sluiten. Kies altijd voor een bedrijf die is aangesloten bij Centraal Register Techniek.
Energiezuiniger ventileren
Er zijn meerdere manieren om de mechanische ventilatie energiezuiniger te maken:
Vervang je ventilator door een energiezuinige ventilatiebox
Een ventilatiebox gaat ongeveer vijftien tot twintig jaar mee. Aan het einde van zijn levensduur functioneert deze vaak niet goed meer en is onzuinig. Ook maakt een oude ventilator vaak meer geluid waardoor veel mensen deze uitzetten. Het loont om deze te vervangen door een energiezuiniger exemplaar. Dit kost tussen de € 500 en € 1.000. Let op! Heb jij je oude apparaat al een tijd uit staan omdat het veel lawaai maakt, dan gaat je energierekening stijgen wanneer je een nieuwe box aanschaft. Hoe meer je ventileert, hoe meer warmte je verliest en hoe meer energie je verbruikt. Je krijg hierdoor wel een gezondere woning.
Maak je huidige systeem vraaggestuurd
Koop je een nieuwe ventilatiebox, maak het systeem dan gelijk vraaggestuurd. Bij een vraaggestuurd systeem wordt de hoeveelheid CO2 in de woning en het vocht in de badkamer gemeten. Zodra deze hoeveelheden oplopen, gaat de ventilator harder draaien. De ventilator draait precies voldoende om de lucht in je woning gezond te houden. Zo ventileer je genoeg voor een gezond binnenklimaat en bespaar je energiekosten.
Vervang je ventilatiebox voor een ventilatiewarmtepomp(boiler)
Je kunt mechanische ventilatieboxen ook vervangen door een ventilatiewarmtepomp. Met deze warmtepomp gebruik je de warme lucht die je anders via een mechanisch ventilatiesysteem de woning uitblaast, voor je verwarming. Houd er rekening mee dat deze warmtepomp, vooral in de winter, niet de hele woning kan verwarmen en dat deze veel ruimte inneemt. Of kies ervoor om je ventilatiesysteem te vervangen door een ventilatiewarmtepompboiler. Hierbij gebruik je dezelfde warme lucht om je tapwater mee te verwarmen. Houd er rekening mee dat een boiler veel ruimte inneemt. Zowel de ventilatiewarmtepomp als de boiler kosten zo’n € 6.500, exclusief subsidie. In beide gevallen moet het systeem goed worden ingeregeld. Check dit altijd bij de installateur.
Lees meer over de ventilatiewarmtepompMechanische ventilatie vervangen door wtw ventilatie
Is de mechanische ventilatie aan vervanging toe, Dan kun je het mechanische afvoersysteem ook vervangen door wtw ventilatie. Dit is nog energiezuiniger. Bij wtw ventilatie wordt zowel de afvoer, als de toevoer mechanisch aangestuurd met een ventilator. Er is één unit centraal in de woning geplaatst die de aan -en afvoer van lucht in de woning regelt. Hierbij wordt door de hele woning lucht -en ventilatiekanalen aangelegd. In een bestaande woning is dit ingrijpend en duur. Dit kost tussen de € 8.000 en € 10.000. Vooral voor woningen met luchtverwarming is het vaak makkelijk om de mechanische afvoer te vervangen door een wtw ventilatiesysteem. De toevoer van verse lucht gaat dan via het al aanwezige verwarmingssysteem. Een wtw ventilatiebox kost ongeveer € 1.000 tot € 3.000. Het aanleggen van ventilatie is niet geschikt om zelf te doen. Besteed dit altijd uit aan een deskundige installateur.
Wtw systemen voor renovaties
Tegenwoordig zijn er ook wtw systemen speciaal voor renovaties. Bijvoorbeeld een systeem waarbij de toevoer van schone lucht plaatsvindt in het centrale trappenhuis van de woning. Een ventilator boven de deuren of in de binnenmuur van de verblijfsruimtes zorgt dat frisse lucht via de sleuf onder de deur wordt aangezogen. De vervuilde lucht wordt via de ventilator in het centrale trappenhuis geblazen. Via de bestaande afvoerkanalen in het toilet, de badkamer en keuken wordt de lucht dan afgevoerd. Hier wordt de warmte uit de lucht gebruikt om de gezonde lucht op te warmen. Hiervoor hoeven geen toevoerkanalen worden aangebracht.
Problemen met je mechanische ventilatie?
Heb je problemen met je mechanische ventilatie? Met onze problemenwijzer vind je eenvoudig de oplossing voor een probleem dat in of rond je huis speelt.