Groepenkast uitbreiden: hoe en wanneer?
We gebruiken met z'n allen steeds meer elektrische apparaten. Dit heeft invloed op de groepenkast en heeft als gevolg dat deze soms moet worden uitgebreid. Wanneer is dat nodig en hoe werkt het? Wij leggen het uit.
Wanneer bestaande groepenkast uitbreiden
Door de aanschaf van steeds meer elektrische apparaten in huis, zoals een laadpaal, inductie kookplaat of all-electric warmtepomp, kan het nodig zijn om de groepenkast uit te breiden. Voor een veilige elektrische installatie worden zwaardere vaste apparaten in huis op een andere groep gezet. Zonnepanelen moeten verplicht op een aparte groep gezet worden. Gebeurt dit niet, dan bestaat het risico dat de installatie overbelast raakt en (deels) uitschakelt of, als de beveiliging niet goed (meer) werkt, de bedrading te warm wordt. In het uiterste geval kan er zelfs brand ontstaan. Goede redenen om je groepenkast uit te breiden kunnen zijn:
- Verbouwing: Laat bij een grote verbouwing een elektricien kijken of de groepenkast nog voldoet aan de nieuwste veiligheidseisen. Zo’n verbouwing kan een goed moment zijn om hier naar te kijken, zeker als de elektrische installatie als gevolg van de verbouwing moet worden aangepast.
- Nieuwe keuken: Veel mensen kiezen bij het plaatsen van een nieuwe keuken voor extra apparatuur. Ook dat kan een reden zijn om de bestaande installatie te laten nakijken en eventueel uit te breiden.
- Aanschaf grote elektrische apparatuur: Heb je bijvoorbeeld een elektrische auto en wil je thuis laden of heb je een elektrische warmtepomp gekocht, dan is de kans groot dat je een extra groep nodig hebt in je groepenkast. Zonnepanelen moeten altijd op een andere groep worden aangesloten.
- Vaak stroomuitval: Soms betekent veel stroomuitval overbelasting van je groepenkast.
- Verouderde installatie: Ook wanneer je installatie verouderd is kan het verstandig zijn om de groepenkast te laten aanpassen. Denk bijvoorbeeld aan het vervangen van oude bedrading, het vervangen van stoppen door beveiligingsschakelaars en de installatie te voorzien van aardlekschakelaars en randaarde. Dit zorgt voor een veiliger installatie.
Huidige aansluiting onvoldoende
Het kan zijn dat je groepenkast uitbreiden geen mogelijkheid is omdat je huidige aansluiting niet zwaar genoeg is. De zwaarte van de aansluiting bepaalt hoeveel stroom je gelijktijdig kunt afnemen van het openbare elektriciteitsnetwerk. Een belangrijk aspect is daarbij de dikte van de kabels. Hoe meer stroom er door de kabels moet stromen, hoe dikker de kabels moeten zijn. Anders worden de kabels te warm en kunnen ze smelten wat kan leiden tot brand. De capaciteit van de aansluiting wordt uitgedrukt in een aantal ampères.
Maximale belasting per groep
De maximale belasting van een groep is 3680 Watt (16 Ampère x 230 Volt). De kans bestaat dat de groep overbelast raakt als meerdere apparaten via een stopcontact op dezelfde groep worden aangesloten. Een stofzuiger kan er dan al voor zorgen dat de (automatische) zekering de groep uitschakelt.
Groepenkast uitbreiding: de mogelijkheden
Als de bestaande aansluiting van de woning op het elektriciteitsnet voldoende capaciteit heeft kan het aantal groepen worden uitgebreid. Afhankelijk van de inrichting van de bestaande installatie kunnen er groepen worden bijgeplaatst of moet er een extra aardlekschakelaar worden geplaatst. Op elke aardlekschakelaar mogen maximaal vier groepen worden aangesloten. In plaats van een extra aardlekschakelaar kun je ook kiezen voor een aardlekautomaat. Dit is een combinatie van een aardlekschakelaar en een groepsschakelaar en wordt ook wel Alamat genoemd. Zware vaste apparaten worden meestal aangesloten op een eigen groep. Het uitbreiden van de groepenkast is werk voor een elektricien.
1-fase- of 3-fasenaansluiting
Het elektriciteitsnet in Nederland levert stroom via drie verschillende kabels en een vierde kabel die ook wel neutraal wordt genoemd. Die verschillende kabels worden fases genoemd. Sommige, met name oudere woningen, zijn aangesloten op 1 fase en andere op 3 fasen. Afhankelijk van hoeveel elektriciteit er nodig is, kan de 1-faseaansluing verzwaard worden of stap je over op een 3-faseaansluiting. Sommige zware apparaten, zoals een elektrische kookplaat, moeten vaak op een 3-faseaansluiting worden aangesloten. Dit geldt ook voor laadpalen zodat er meer stroom gelijktijdig door de kabels kan stromen waardoor je jouw auto sneller kunt opladen.
Aansluiting verzwaren
Als de bestaande aansluiting onvoldoende capaciteit heeft om alle apparaten aan te sluiten moet deze worden verzwaard. En verzwaring van je aansluiting moet je aanvragen bij je netbeheerder via mijnaansluiting.nl De netbeheerder kan dan tegen een vergoeding de capaciteit van de aansluiting verzwaren. De kosten liggen, afhankelijk van de netbeheerder, tussen de € 300 en € 500. Voordat de netbeheerder de aansluiting kan wijzigen moet wel eerst de groepenkast aangepast zijn. Eerder gaat de netbeheerder niet aan de slag en ben je je geld meestal kwijt. Informeer ruim van tevoren bij de netbeheerder, aangezien de levertijd voor een verzwaring lang kan zijn. De netbeheerder weet ook wat de mogelijkheden zijn om te verzwaren. Op 1-fase of op 3-fase. Bij een wijziging van 1-fase naar een 3-faseaansluiting moet ook de (slimme) meter vervangen worden door een 3-fase meter.
"Je kunt op de elektriciteitsmeter zien wat voor aansluiting je nu hebt. Bij een 1-faseaansluiting staat hier bijvoorbeeld '230 volt', bij een 3-faseaansluiting bijvoorbeeld '3x230 volt'."
Extra aardlekschakelaar aansluiten
Een aardlekschakelaar meet de hoeveelheid in- en uitgaande stroom. Deze moeten gelijk zijn. 'Lekt' een deel van de stroom weg, bijvoorbeeld door een beschadigd draad, contact met water of doordat iemand iets aanraakt dat onder spanning staat, dan schakelt de aardlekschakelaar uit. Tegenwoordig is het gebruik van minimaal twee aardlekschakelaars verplicht. Voor bestaande installaties zonder aardlekschakelaar is het niet verplicht om deze alsnog aan te brengen, maar wel verstandig. Veel installatiebedrijven raden dit dan ook aan of stellen dit zelfs als voorwaarde bij wijzigingen aan de groepenkast. Er mogen maximaal vier eindgroepen onder één aardlekschakelaar vallen. Sluit je extra groepen aan, dan moet er dus ook een extra aardlekschakelaar komen.
Kosten groepenkast uitbreiden
De kosten voor het uitbreiden of het compleet vervangen van de groepenkast verschilt per situatie en is afhankelijk van diverse factoren. Zo is het afhankelijk van het aantal nieuwe groepen en het type aansluiting, 1- of 3-fase. Ook de materiaalkosten en de kosten voor de elektricien bepalen de prijs. De kosten liggen ongeveer tussen de € 500 en € 1.000,-.
Uitbreiden groepenkast: hoe doe je dat?
Wil je de groepenkast uitbreiden, dan is het aan te raden om een elektricien in te huren. Zelf aan de slag gaan is niet zonder gevaar. Besteed je het uit, dan kun je de volgende stappen nemen:
Stap 1: Vraag advies
Als de kans bestaat dat de groepenkast moet worden aangepast vanwege het aansluiten van nieuwe vaste apparaten of het uitbreiden van de elektrische installatie, is het verstandig direct een elektricien in te schakelen die advies kan geven. Elektrotechnische installateurs zijn te vinden bij het Centraal Register Techniek. Leveranciers van vaste apparaten, zoals zonnepanelen, warmtepompen, laadpalen en keukenapparatuur hebben vaak zelf elektramonteurs in dienst of huren die in. Uit dit advies moet dan blijken wat er aan de groepenkast moet gebeuren om een veilige installatie te garanderen. Vaak kunnen deze bedrijven dit aan de hand van foto’s op afstand bekijken.
Stap 2: informeer bij de Netbeheerder (optioneel)
Als uit het advies van de installateur blijkt dat de capaciteit onvoldoende is, informeer dan bij jouw netbeheerder wat de mogelijkheden zijn om de aansluiting te verzwaren en op welke termijn dat kan. Netbeheerders rekenen hier standaard kosten voor welke vaak ook te vinden zijn op hun website.
Stap 3: Aanpassen van de groepenkast door erkende elektricien
Op het moment dat duidelijk is wat er moet gebeuren gaat de elektricien aan de slag om de groepenkast aan te passen en eventueel voor te bereiden op het verzwaren van de aansluiting door de netbeheerder.
Stap 4: Groepenkaart aanpassen
De verdeling van de groepen wordt vaak genoteerd op een groepenkaart. Deze is meestal te vinden in de meterkast. Als de hele groepenkast wordt aangepast vraag dan aan de elektricien om de groepenkaart aan te passen. Als er geen groepenkaart aanwezig is, is het veel werk voor een elektricien om precies na te gaan hoe de verschillende stopcontacten en lichtpunten zijn verdeeld over de verschillende groepen. Niet iedere elektricien wil dat doen of alleen tegen betaling. Het is in ieder geval handig als op de groepenkast zelf duidelijk wordt gemaakt welke groepen er zijn en op welke aardlakschakelaar ze zijn aangesloten. Veel installateurs gebruiken hier (gekleurde) stickers voor.
Stap 5: Verzwaren van de aansluiting (optioneel)
Wanneer nodig, kan na deze stappen de netbeheerder de aansluiting verzwaren. Het kan zijn dat bepaalde apparaten eerst niet gebruikt kunnen worden totdat de netbeheerder de aansluiting heeft aangepast.
Stap 6: Vul de groepenkaart in of pas deze aan
Als de elektricien de groepenkaart niet heeft ingevuld of slechts voor een deel kun je zelf nagaan hoe de verschillende wandcontactdozen en lichtpunten zijn verdeeld over de verschillende groepen. Om te achterhalen welke apparaten op één groep zitten, bijvoorbeeld als de groepenkaart niet aanwezig is, kunnen de eindgroepen in de groepenkast één voor één worden uitgeschakeld. Stopcontacten kun je controleren met een spanningszoeker of met behulp van een losse lamp met stekker. Zo bepaal je welke groep waarvoor wordt gebruikt.
Verdere aandachtspunten
- Ga er bij werkzaamheden aan de elektrische installatie niet altijd vanuit dat de groepenkaart precies klopt. Schakel liever te veel groepen uit dan te weinig.
- De omvormer van zonnepanelen moet sinds 1 januari 2017 altijd op een aparte groep worden aangesloten. Voor deze datum gold deze verplichting alleen vanaf een vermogen van 600 Watt. Kleinere omvormers mochten op een bestaande groep worden aangesloten.
- Sluit vaste apparaten als een oven of afwasmachine altijd op een aparte groep aan, ook als het vermogen kleiner is dan 2.000 Watt.
Groepenkast vervangen
Soms kan het verstandig zijn de groepenkast in zijn geheel te vervangen door een beter beveiligde moderne groepenkast. Aan het gebruik van elektriciteit zijn risico’s verbonden. Daarom is het verstandig om altijd te kiezen voor een veilige elektrische installatie. Ook wanneer het grootste gedeelte van de installatie aangepast moet worden kan het lonen om de huidige groepenkast volledig te vervangen. Met name bedrijven die vaste elektrische apparaten leveren en daarvoor de groepenkast moeten aanpassen, bijvoorbeeld bij het plaatsen van zonnepanelen, kunnen adviseren of zelfs als voorwaarde stellen dat de groepenkast vervangen moet worden.