Starters gestrest door huizengekte
De overspannen woningmarkt heeft ernstige gevolgen voor het leven van starters. Bijna de helft van de actief woningzoekende starters stelt belangrijke levensbeslissingen zoals samenwonen of gezinsuitbreiding uit. Drie op de tien voelen zich regelmatig neerslachtig door hun geringe kansen op de woningmarkt. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.
Dat starters tijdens hun zoektocht naar een woning tegenslagen ondervinden, is zo goed als zeker. Ruim 80% van hen heeft ermee te maken, blijkt uit onderzoek onder ruim 200 actief zoekende starters die kunnen spreken uit ervaring.
Het schaarse aanbod en de hoge prijzen spelen alle starters parten. Zo werd bijna een kwart van hen overboden en kunnen ruim drie op de tien minder lenen dan gehoopt. Voor bijna 40% van hen geldt dat een woning vaak al is verkocht voordat ze die konden bezichtigen.
De aanhoudende tegenwind op de woningmarkt blijft niet zonder gevolgen. Zo komen bij de actieve starters gevoelens van onzekerheid (45%), frustratie (41%) en machteloosheid (32%) geregeld op.
Maatschappelijke tweedeling groeit
"De resultaten uit ons startersonderzoek zijn ronduit schokkend", zegt Wike Wilbrink, belangenbehartiger woningmarkt van Verenging Eigen Huis. "Dat maar liefst de helft van de starters hun leven on hold zet vanwege de situatie op de woningmarkt, getuigt van een groot, maatschappelijk probleem."
Door de precaire situatie van starters wordt de maatschappelijke tweedeling steeds groter, waarschuwt Wilbrink. "Starters die nu buiten de boot vallen, missen mogelijk niet alleen mijlpalen in het leven, maar profiteren ook niet van waardestijging en vermogensopbouw. Zo hebben ze een kleinere buffer bij financiële tegenslagen."
Starterswoningen 50% duurder geworden
De enige echte oplossing is het bouwen van veel extra betaalbare koop- en huurwoningen. In 2020 betaalden starters gemiddeld € 281.000 voor hun eerste woning - bijna 50% meer dan in 2015, zo blijkt uit cijfers van het Kadaster. Dit is een direct gevolg van het enorme woningtekort.
"De komende 10 jaar hebben we daarom jaarlijks 100.000 nieuwe woningen nodig", zegt Wilbrink. "Daarom stelden we samen met 33 andere organisaties op het gebied van wonen en bouwen de Actieagenda Wonen op – concrete voorstellen aan het nieuwe kabinet om de problemen op de woningmarkt aan te pakken. We hebben ons er hard voor gemaakt dat een derde van de nieuwe woningen koophuizen onder de NHG-grens worden."
Voor starters voorziet de Actieagenda verder een Nationaal Koopstartfonds. Kopers krijgen bij de koop een korting op de koopprijs en dit bedrag wordt weer verrekend bij verkoop van het huis. De waardestijging- of daling wordt gedeeld. Het verrekende geld gaat terug naar het fonds zodat daarmee weer andere nieuwbouwhuizen worden gebouwd.
