Kennisbank

Welke verschillende bouwmethodes worden gebruikt?

Een overzicht met uitleg over verschillende bouwmethodes. Elke bouwmethode heeft voor- en nadelen.

• Traditionele bouw of stapelbouw
• Logbouw
• Houtskeletbouw
• Montagebouw
• Gietbouw
• Staalframebouw

Traditionele bouw of stapelbouw

Bij stapelbouw worden de stenen of blokken vanaf de fundering tot aan de nok gestapeld.

Kenmerken
De belangrijkste kenmerken van stapelbouw zijn:

• Wanden en casco worden op de bouwplaats gebouwd.
• De stenen worden gestapeld en door metselen of lijmen met elkaar verbonden.
• Naast bakstenen wordt vooral kalkzandsteen gebruikt.
• Woningscheidende wanden worden masssief of met luchtspouw uitgevoerd.
• Veel naden in de wandvlakken en bij de overige aansluitingen.
• De verdiepingsvloeren zijn meestal vanaf de fabriek geleverde vloeren zoals kanaalplaatvloeren of breedplaatvloeren. Vloeren die in het werk gestort worden, komen minder vaak voor.
• Verschillen in maatvoering kunnen gemakkelijker opgevangen worden.

Voordelen

• Oneindige variatie in uiterlijk, indeling en afwerking.
• Tijdens de bouw zijn wijzigingen mogelijk.
• Goede isolatiewaarde.
• Marktwaarde ligt iets hoger.

Nadelen

• Langere bouwtijd
• Arbeidsintensiever
• Hogere bouwkosten
• Weersinvloeden hebben langer vrij spel op het bouwmateriaal, totdat de woning wind- en waterdicht is.

Logbouw

Het basismateriaal bestaat uit balken, meestal van grenen, die logs genoemd worden. Door een nauwkeurige maatvoering van de logs ontstaan sluitende wanden, die vrijwel geen warmtelekkage vertonen. De isolatiewaarde verbetert nog meer door een isolerende voorzetwand aan de binnen- of buitenzijde van de logwoning te plaatsen. 

De binnenzijde wordt afgewerkt met zogenaamde schijnlogs of met een gipskartonplaat. De buitenwand bestaat in principe uit logs of grenen delen, maar metselwerk of stucwerk is ook mogelijk.

Kenmerken
De belangrijkste kenmerken van de logbouw zijn:

• Casco bestaat uit gestapelde houten balken.
• Balken zijn van grenen, vuren of cedar hout.
• Casco wordt aan de buitenzijde meestal niet extra afgewerkt.
• Schijnlogs aan de binnenzijde om isolatiemateriaal aan te brengen.
• Snelle bouwmethode door prefab elementen.
• Lichte bouwconstructie, meestal kan een funderingsconstructie volstaan die minder gewicht kan dragen.
• Droge bouwwijze: geen problemen met lange droogtijden.
• Goede isolatiewaarde.
• Zwakke warmteaccumulatie: huis koelt sneller af.

Voordelen

• Korte bouwtijd. Casco enkele dagen, gehele woning binnen enkele weken.
• Lagere kosten door besparing arbeid.
• Laag totaal gewicht. 

Nadelen

• Huizen “werken”, afhankelijk van relatieve vochtigheid, vooral in de hoogte.
• Het aanbrengen of wijzigen van weggewerkte leidingen is ingewikkeld.
• Meer onderhoud, vooral bij het schilderwerk.
• Gevoeliger voor houtrot en aantasting door ongedierte.
• Geluidsgevoeliger.

Houtskeletbouw

De hoofdconstructie, binnenwanden, vloeren en dak, worden vervaardigd uit stijl- en regelwerk, een balklaag en een sporenkap van vurenhout. Van binnen worden de wanden afgewerkt met gipsplaten. Buiten kan rondom afgewerkt worden met een halfsteense gemetselde muur maar ook met een andere gevelbekleding. Aan de buitenzijde verschilt een houtskeletbouw woning niets met een 'traditioneel huis'.

Het gewicht van de woning is lichter waardoor ook de fundering lichter en goedkoper worden uitgevoerd. Houtskeletbouw is 25 tot 30 % minder zwaar dan traditionele bouw. Dit heeft vaak tot gevolg dat de fundering niet geheid hoeft te worden, maar op 'staal ' kan worden uitgevoerd. Houtskeletbouw wordt in prefab onderdelen gemaakt in de fabriek. Dat betekent een zeer hoog bouwtempo en geen tijdsverlies door slechte weersomstandigheden. Hout is minder sterk als beton of baksteen. Het is moeilijker om zware voorwerpen op te hangen. Voor bijvoorbeeld een hangend toilet of een zwaar schilderij moeten extra maatregelen getroffen worden om toch de sterkte te behalen die nodig is voor het dragen van het onderdeel.

Kenmerken
De belangrijkste kenmerken van de houtskeletbouw zijn:

• Casco houten stijl- en regelwerk, meestal prefab gemaakt.
• Tussen het stijl- en regelwerk is isolatiemateriaal aangebracht.
• Hoge isolatiewaarden mogelijk.
• Binnenzijde afgewerkt met gipsplaten of iets soortgelijks.
• Verdiepingsvloeren meestal van hout.
• Buitenmuren hout of metselwerk.
• Eventueel kant-en-klaar pakket. 

Voordelen

• Korte bouwtijd.
• Droge bouwmethode: weinig bouwvocht.
• Gewicht vijf tot zes maal lichter dan traditionele bouw.
• Lichtere fundering mogelijk, waardoor lagere kosten.
• Goede isolatie mogelijk. 

Nadelen

• Mag geen vocht bij hout komen.
• Zware voorwerpen kunnen zonder voorzieningen niet aan een muur hangen.
• Veel onderhoud als gevels met hout zijn afgewerkt.
• Blijft warm in de zomer.

Montagebouw

Montagebouw geeft de mogelijkheid om zeer snel te kunnen bouwen, omdat de onderdelen zoals wanden, vloeren en daken van tevoren prefab in de fabriek worden gemaakt. Zodra met de bouw begonnen wordt, komen de onderdelen genummerd aan. De nummering geeft aan waar het bepaalde onderdeel op de bouwplaats geplaatst moet worden. De onderdelen worden met een hijskraan op de juiste plaats gehesen en gemonteerd.

Hierdoor staat het skelet van een woning in een paar dagen. Gaat het om een appartementengebouw, dan duurt dit wat langer maar het principe is hetzelfde. Zodra het volledige skelet er staat wordt gestart met de afwerking van het gebouw zoals het plaatsen van kozijnen, deuren en glas. Ook worden de installaties aangelegd en de voorzieningen voor gas, water en licht.

Kenmerken
De belangrijkste kenmerken van montagebouw zijn:

• Productie casco prefab in de fabriek.
• Grote prefab elementen van beton of cellenbeton.
• Monteren van elementen op de bouwplaats.
• Elementen soms al voorzien van kozijnen..
• Monteren is specialistenwerk. 

Voordelen

• Korte bouwtijd
• Snel wind- en waterdicht 
• Lagere bouwkosten
• Beton is goed geluidsisolerend. 

Nadelen

• Weinig flexibel bouwsysteem
• Aantal typen beperkt
• Montage is werk voor specialisten.

Gietbouw

Op de bouwplaats wordt fabrieksmatig vervaardigde betonspecie in bekistingen gestort. Nadat het betonskelet gereed is, wordt de buitengevel aangebracht.

Kenmerken
De belangrijkste kenmerken van de woningcasco’s in de gietbouw zijn:

• Massieve betonnen woningscheidende wanden en vloeren.
• De dragende constructie wordt op de bouw gemaakt.
• Nauwelijks naden in wanden en vloeren.
• Niet gebruikelijk bij vrijstaande woningen.
• Openingen ramen en deuren worden voorzien van een mal zodat deze niet vol worden gegoten met beton..
• Elektra en waterleidingen worden in de wanden en vloeren voor het storten van de beton opgenomen. 

Voordelen

• Skelet kan elke gewenste vorm krijgen
• Duurzaam/geen onderhoud
• Geen stabiliteitswanden
• Grote overspanningen
• Snelle bouwtijd. 

Nadelen

• Hogere bouwkosten
• Zwaardere fundering nodig.

Staalframebouw

Een prefab bouwmethode waarbij de basis van de woning een stalen skelet is. De afwerking kan bijvoorbeeld van hout of metselwerk zijn. Een staalconstructie heeft een skeletvormige opbouw, met kolommen en liggers, waartussen of waartegen de andere bouwdelen worden gemonteerd. Zo kunnen vrijwel alle denkbare vormen en afmetingen van het gebouw worden gemaakt, zonder onverplaatsbare wanden en vloeren.

Kenmerken
De belangrijkste kenmerken van staalframebouw zijn:

• Casco stalen skelet.
• Tussen het stijl- en regelwerk is isolatiemateriaal aangebracht.
• Hoge isolatiewaarden mogelijk.
• Binnenzijde afgewerkt met gipsplaten of iets soortgelijks.
• Buitenmuren hout of metselwerk.

Voordelen

• Korte bouwtijd.
• Lichte en droge bouwmethode: weinig bouwvocht.
• In vergelijking met houtskeletbouw bestand tegen ongedierte.
• Lichtere fundering mogelijk, waardoor lagere kosten.
• Goede isolatie mogelijk. 

Nadelen

• Duurder dan andere bouwmethoden.

Hoe nu verder

• Houtskeletbouw (Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie)