6 lessen over de thuisbatterij
In haar Energielab test Vereniging Eigen Huis sinds een halfjaar de thuisbatterij. Samen met 14 leden. Wat zijn tot nu toe de belangrijkste lessen? We spraken erover met Pim van Daatselaar, projectmanager energieopslag bij de vereniging.
1. Installatie is meer dan batterij aan de muur hangen
Een thuisbatterij kan in vrijwel elke woning worden geplaatst, maar daar komt vaak iets meer bij kijken dan hem ophangen en aansluiten. “Bij meerdere deelnemers aan ons Energielab waren aanpassingen nodig aan de elektrische installatie”, vertelt Van Daatselaar.
De aanpassingen die nodig zijn, lopen erg uiteen. Soms gaat het om kleine wijzigingen in de meterkast. Afhankelijk van het type batterij kan het ook noodzakelijk zijn de elektriciteitsaansluiting te verzwaren of de omvormer van de zonnepanelen te vervangen. “Bij een deelnemer moest de laadpaal van de elektrische auto worden gewisseld.” De kosten van zulke aanpassingen komen boven op de prijs van de batterij.
Een aantal van de deelnemers aan het Energielab
2. Een thuisbatterij maakt je niet helemaal zelfvoorzienend
De meeste huiseigenaren die een thuisbatterij overwegen, doen dat omdat ze de stroom van hun zonnepanelen willen opslaan. Je kunt er het percentage zonnestroom dat je zelf verbruikt ook mee verhogen van zo’n dertig naar zestig procent, berekende voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal eerder.
Sommige leden van Vereniging Eigen Huis zouden het liefst helemaal zelfvoorzienend worden en de stroomkabel naar hun huis doorknippen. Dat gaat met een thuisbatterij niet lukken. Dit komt doordat zonnepanelen in de winter bijna geen stroom opwekken. “De deelnemers die hun thuisaccu hiervoor gebruiken, kregen deze vanaf oktober steeds lastiger gevuld. In de maanden december tot en met februari bleef hij vrijwel leeg. Dan ben je dus aangewezen op stroom van je energieleverancier.” In de zomer wekken panelen juist zoveel op dat een batterij ’s middags vaak al vol zit, waarna je alsnog stroom teruglevert aan het net. En voor de goede orde: met een volle thuisbatterij kun je hooguit een tot twee dagen vooruit. De winter kom je er dus niet mee door.
Wat ik niet wist, is dat een thuisbatterij geluid maakt. Er zit namelijk een ventilator in.
3. De keuze (in toepassingen) is reuze
Met een thuisbatterij kun je dus zonnestroom opslaan, maar er zijn veel meer toepassingen. Zo kun je ermee handelen in stroom. Hiervoor heb je een dynamisch energiecontract nodig, waarbij de stroomprijs elk uur verandert. Je kunt dan stroom van het net opslaan wanneer deze goedkoop is en elektriciteit verkopen aan je energieleverancier wanneer deze duur is. Daarnaast kun je de batterij inzetten op de zogenoemde onbalansmarkt. Hierbij gebruikt de aanbieder deze om vraag en aanbod op het stroomnet mee in balans te houden.
Die verdient daar geld mee en daar krijg jij een deel van. En dan zijn er ook nog eens verschillende combinaties van al deze toepassingen mogelijk. Van Daatselaar: “Meestal heb je de keuze uit vijf tot tien verschillende functies. In de bijbehorende app kun je er zelf een kiezen. De thuisbatterij gaat vervolgens op basis van een algoritme automatisch aan de slag.”
Die verschillende toepassingen kunnen elkaar goed aanvullen. Zo kun je instellen dat je batterij het opslaan van zonnestroom prioriteit geeft, maar oplaadt met goedkope netstroom als de zon niet schijnt. Maar ze kunnen elkaar ook bijten. “Als je hem in de zomer gebruikt op de onbalansmarkt, heeft deze minder capaciteit om zonnestroom op te slaan.”
Belangrijk is volgens Van Daatselaar om goed na te denken wat precies je doel is en een instelling te kiezen die hierbij past. “En doet een leverancier beloftes over de terugverdientijd? Ga dan na op welke toepassing dit is gebaseerd.”
Reële kans dat je investering niet terugverdient
Naast inzicht krijgen in praktische zaken, wil Vereniging Eigen Huis met de test twee hoofdvragen beantwoorden: is zo’n thuisbatterij een goede oplossing voor zonnepaneeleigenaren wanneer de salderingsregeling in 2027 stopt? En is handelen in stroom echt zo aantrekkelijk als sommige aanbieders beloven? Die vragen hoopt zij komend najaar te beantwoorden. Dan loopt de test een jaar. Uit eerdere onderzoeken door andere organisaties blijkt dat er op dit moment een reële kans is dat je een thuisbatterij niet terugverdient. Van Daatselaar: “Tegelijkertijd merken we dat een deel van onze leden terugverdientijd minder belangrijk vindt. Zij zien het vooral als een sport om zoveel mogelijk zonnestroom zelf te verbruiken.”
4. Dynamiek rond overstap naar dynamisch contract
Wie zijn thuisbatterij gebruikt om mee te handelen in stroom, moet dus overstappen naar een dynamisch contract. Dat past niet bij iedereen, omdat het extra onzekerheid met zich meebrengt. Van Daatselaar: “Aan de andere kant: met zo’n batterij haal je het meeste uit zo’n contract doordat je stroom op de goedkoopste momenten afneemt.” Goed om te beseffen: heb je een vast contract en stap je voor de einddatum over naar een ander energiebedrijf? Dan betaal je mogelijk een opzegboete.
Als je een batterij koopt, moet je vaak zelf op zoek naar een aanbieder van een dynamisch contract. Belangrijk is om de energieleverancier in te lichten dat je een thuisaccu hebt, anders gaat het mogelijk niet goed met de aansturing of administratie. Er zijn ook bedrijven die zowel batterij als dynamisch contract aanbieden. “Check dan hoe makkelijk je later nog kunt overstappen naar een ander energiebedrijf. Soms mag je jouw batterij houden, maar verliest die belangrijke functionaliteiten.”
We hebben nu een dynamisch contract, maar hoeven zelf beperkt rekening te houden met de elektriciteitsprijzen. De thuisbatterij doet dat automatisch.
5. Het is soms best wel ingewikkeld
Gebruik je de batterij om mee te handelen in stroom? Dan wordt je energierekening een stuk ingewikkelder. Eén voorbeeld: deelnemers aan de test die actief zijn op de onbalansmarkt, zagen hun maandelijkse energierekening flink omhooggaan. Om vraag en aanbod op het stroomnet in balans te houden, laadt de batterij namelijk regelmatig op met netstroom. Daar betaal je voor. Later krijg je een aparte creditnota voor het bedrag dat je hebt verdiend op de onbalansmarkt. “De energierekening was al ingewikkeld, maar is op deze manier helemaal niet meer te volgen. Leveranciers moeten dit echt nog verbeteren”, zegt Van Daatselaar.
Wat ook ingewikkelder wordt: veel huiseigenaren hebben al verschillende apps van bijvoorbeeld hun energieleverancier en hun zonnepanelen. Met een thuisbatterij komt er nóg een bij. “Liefst wil je alles in één app aansturen en uitlezen. Er worden systemen ontwikkeld waarmee dit kan, zogenoemde home energy management systemen, maar dit staat nog in de kinderschoenen.”
6. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garanties voor de toekomst
Kans is groot dat je ze voorbij hebt zien komen: reclames van thuisbatterij-aanbieders die hoge opbrengsten en korte terugverdientijden beloven. Deze zijn meestal actief op de onbalansmarkt. En inderdaad: je kan hier nu best aardig mee verdienen — bij de deelnemers aan de test van de vereniging gaat het tot nu toe om een paar tientjes per maand. Maar het is erg onzeker hoe dit in de toekomst is.
Dit komt door verschillende ontwikkelingen. Eén daarvan: het aantal batterijen neemt de komende jaren naar verwachting flink toe. Het gaat dan om thuisexemplaren, maar ook om megabatterijen van commerciële partijen. Wanneer die met elkaar gaan concurreren, dalen de prijzen op de onbalansmarkt.
Milieu-impact
Vereniging Eigen Huis krijgt regelmatig vragen en opmerkingen van leden over de milieu-impact van thuisbatterijen. Hoe zit dat? Aan de ene kant verbruik je met een thuisbatterij in combinatie met zonnepanelen meer van je eigen groene stroom. Hierdoor daalt je CO2-uitstoot. Daar staat tegenover dat de productie van thuisaccu’s belastend is voor het milieu. Dit komt met name door de winning van lithium, een kritieke grondstof die in de meeste varianten zit. Milieu Centraal concludeert daarom dat je het klimaat niet helpt met zo’n batterij. Van Daatselaar: “Er worden nieuwe types ontwikkeld op basis van hele andere materialen, zoals zoutbatterijen. Maar dat bevindt zich nog in een vroeg stadium.” Wie zo min mogelijk negatieve impact op het milieu wil maken, heeft andere mogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld proberen zoveel mogelijk zonnestroom direct te verbruiken. Of kiezen voor een zonnestroomboiler, een slim aangestuurde elektrische boiler die werkt op stroom van je zonnepanelen.
Dit is een artikel uit Eigen Huis Magazine van april 2025. Meer van zulke artikelen lezen? Word lid van Vereniging Eigen Huis en ontvang het magazine 10x per jaar.
Over onze thuisbatterij-test
Wat kan de thuisbatterij nu en in de toekomst voor huiseigenaren betekenen? Om daar achter te komen, test Vereniging Eigen Huis twee jaar lang de thuisbatterij.
Lees meer over de test Lees de ervaringen van deelnemersPraat mee over thuisbatterij
Wil jij met andere huiseigenaren in gesprek over de thuisbatterij? Dat kan in onze community. Hier kun je jouw eigen ervaringen delen of juist vragen stellen aan anderen.
Praat meeOntvang updates thuisbatterij-test in je mailbox
Wil jij de ervaringen van de deelnemers elke maand in je mailbox ontvangen? Samen met het laatste nieuws over energie en verduurzaming? Schrijf je dan in voor onze Energienieuwsbrief.