Terugleverkosten zonnepanelen en andere maatregelen

Terugleverkosten zonnepanelen, wat zijn dat?

Als zonnepaneeleigenaar wek je zelf stroom op. Een deel van deze stroom gebruik je zelf. De opgewekte stroom die je niet zelf verbruikt, lever je aan het elektriciteitsnet. Dit noem je 'terugleveren'. Terugleverkosten zijn extra kosten die je aan je energieleverancier moet betalen voor de stroom van je zonnepanelen die je teruglevert. Vandebron kwam hier in 2023 als eerste mee, inmiddels hebben vrijwel alle leveranciers zo'n heffing.  

In de praktijk zijn er twee varianten van deze heffing: 

• Je betaalt een vast bedrag per maand. De hoogte hiervan is afhankelijk van de hoeveelheid stroom die je op jaarbasis teruglevert. 
• Je betaalt per teruggeleverde kWh.  

Let op: als een energieleverancier geen terugleverkosten rekent, betekent dat niet per se dat hij geen onderscheid maakt tussen klanten met en zonder zonnepanelen. Energieleveranciers nemen namelijk ook andere maatregelen die nadelig zijn voor zonnepaneelbezitters.  

Welke andere maatregelen nemen energieleveranciers dan?

Naast terugleverkosten maken energieleveranciers ook op de volgende manieren onderscheid tussen consumenten met en zonder zonnepanelen:

• Hogere vaste leveringskosten voor klanten met zonnepanelen. Dit is het geval bij bijvoorbeeld Coolblue en Innova
• Nieuwe klanten met zonnepanelen krijgen een lagere eenmalige korting dan klanten zonder zonnepanelen.
• Bij sommige leveranciers heb je met zonnepanelen minder keuze in contracten dan consumenten zonder zonnepanelen. Zo is het bij een aantal leveranciers niet mogelijk om een meerjarig contract af te sluiten.

Goed om te weten: bij sommige energieleveranciers gelden meerdere van deze maatregelen tegelijkertijd. Welke maatregelen bij welke leveranciers gelden, verandert heel snel.

Waarom doen energieleveranciers dit?

Energieleveranciers zeggen dit te doen omdat ze bij klanten met zonnepanelen hogere kosten hebben. Uit een rapport van toezichthouder Autoriteit Consument & Markt blijkt dat het om drie soorten kosten gaat:

• Kosten door de salderingsregeling. Deze regeling houdt in dat klanten de zonnestroom die ze in de zomer terugleveren aan het elektriciteitsnet mogen aftrekken van de stroom die ze 's winters afnemen. De elektriciteit die de klant teruglevert is vaak minder waard dan de elektriciteit die hij afneemt. Dit komt doordat er op zonnige dagen vaak een overschot aan zonnestroom is.
• Hogere inkoopkosten. Dit komt onder andere doordat klanten met zonnepanelen relatief weinig stroom afnemen in de zomer, wanneer deze goedkoop is. Hierdoor zijn de gemiddelde inkoopkosten over een heel jaar hoger.
• Hogere onbalanskosten. Dit zijn de kosten om het elektriciteitsnet in balans te houden. Die zijn hoger bij klanten met zonnepanelen. Dit komt doordat bij hen moeilijker is te voorspellen hoeveel stroom ze precies gaan afnemen.

Energieleveranciers zeggen dat ze deze extra kosten eerder doorberekenden aan alle klanten, maar het eerlijker te vinden om alleen zonnepaneeleigenaren te laten betalen.

Mogen energieleveranciers onderscheid maken tussen consumenten met en zonder zonnepanelen?

Ja, toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft aangegeven dat dit mag. Wel moeten extra kosten redelijk zijn. De ACM onderzocht eerder bij vier energieleveranciers of dit het geval was.  Bij geen van deze leveranciers waren de kosten onredelijk hoog. Momenteel doet de toezichthouder opnieuw zo'n onderzoek. 

Mag mijn huidige energieleverancier zo’n maatregel nemen terwijl mijn contract nog loopt?

Als je een vast contract hebt, mag dat niet. Als je een variabel contract hebt, mag de leverancier meestal zo'n verandering doorvoeren op het moment van de eerstvolgende tariefswijziging.

Waar moet ik op letten bij het afsluiten van een nieuw energiecontract?

Wil je een nieuw energiecontract afsluiten en heb je zonnepanelen of wil je deze binnenkort kopen? Dan is het belangrijk om niet alleen naar de prijs voor gas en stroom te kijken. Vergelijk ook hoe het bij verschillende energieleveranciers zit met de volgende zaken:

• Eventuele extra kosten voor terugleveren zonnestroom aan net
• Vaste leveringskosten
• Kortingen, zoals een welkomkorting, loyaliteitsbonus of cashback
• Hoogte terugleververgoeding voor stroom die je aan het net levert
• Wil je binnenkort zonnepanelen nemen en zelf stroom opwekken? Houd er dan rekening mee dat je hiermee bij een aantal energieleveranciers geen vast, meerjarig contract kunt afsluiten.

Kijk bij het afsluiten van een nieuw energiecontract niet alleen naar terugleverkosten maar ook naar de andere tarieven en voorwaarden

Karin BoogFinancieel Specialist bij Vereniging Eigen Huis

Wat betekent dit voor de terugverdientijd van zonnepanelen?

De terugverdientijd zal door de maatregelen van energieleveranciers toenemen. Hoeveel precies is lastig te zeggen. Dit verschilt per maatregel. Uit eerdere berekeningen van Milieu Centraal bleek dat door terugleverkosten de gemiddelde terugverdientijd bijvoorbeeld met zo'n 3 jaar omhoog gaan.

Heeft het nog zin om zonnepanelen te kopen?

Ja, zonnepanelen hebben nog steeds veel voordelen. Je verlaagt er direct je energierekening mee, de waarde van je woning stijgt en je draagt een steentje bij aan een beter milieu. Bovendien is de prijs van zonnepanelen de afgelopen jaren flink gedaald. Verder neemt door terugleverkosten de terugverdientijd toe, maar is het goed om te weten dat zonnepanelen wel 25 jaar meegaan. 

Is er een manier om toch een contract zonder extra kosten te krijgen?

Ja, op dit moment is die er. Energieleveranciers zijn namelijk verplicht om naast hun eigen contracten ook een zogenoemd ‘modelcontract' aan te bieden. Dit is een standaardcontract dat is opgesteld door toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM). Dit contract moeten ze je ook aanbieden als zonnepanelen hebt en zelf elektriciteit opwekt. Extra kosten voor zonnepaneeleigenaren zijn hierin nu nog verboden. Vaak moet je als consument naar dit modelcontract vragen bij een energieleverancier. Maar let op: met een modelcontract ben je niet per se goedkoper uit dan met een ander contract van dezelfde leverancier. Sommige energieleveranciers rekenen extreem hoge vaste leveringskosten. Bijvoorbeeld Eneco, Gewoon Energie en Innova. Houd er bovendien rekening mee dat een modelcontract een variabel contract is waarbij de tarieven elk half jaar veranderen.

Hebben dynamische energiecontracten terugleverkosten?

Bij veel dynamische energiecontracten wordt geen onderscheid gemaakt tussen consumenten met en zonder zonnepanelen. Enkele energieleveranciers rekenen wel terugleverkosten per kWh bij een dynamisch contract.

Wat kan ik doen om terugleverkosten zonnepanelen te beperken?

Zijn de terugleverkosten bij jouw leverancier hoger naarmate je meer stroom teruglevert? Dan kun je deze zo laag mogelijk houden door zo weinig mogelijk stroom terug te leveren. Dit doe je door zoveel mogelijk opgewekte zonne energie zelf te gebruiken. Dit kun je doen door zoveel mogelijk de opgewekte stroom direct zelf te verbruiken. Bijvoorbeeld door je wasmachine aan te zetten of elektrische auto op te laden wanneer je panelen zonne energie opwekken. Je kunt de stroom ook opslaan in een thuisbatterij, hoewel deze nog behoorlijk duur zijn. Op deze manieren zorg je dat je zo min mogelijk stroom teruglevert aan het net. Overigens is het wel goed om te weten dat het heel lastig is om alle stroom zelf te verbruiken. Helemaal geen stroom terugleveren, is in de meeste gevallen dan ook niet mogelijk.

Blijven terugleverkosten bestaan als de salderingsregeling verdwijnt?

Het kabinet wil de salderingsregeling afschaffen. Als dit gebeurt, zullen terugleverkosten waarschijnlijk lager worden maar niet geheel verdwijnen. Energieleveranciers rekenen terugleverkosten, omdat zij hogere kosten hebben bij klanten met zonnepanelen. Dat komt voor een belangrijk deel door de salderingsregeling. Als deze verdwijnt, moeten de bijbehorende terugleverkosten ook vervallen. De Tweede Kamer heeft dit besloten. Maar energieleveranciers hebben ook hogere inkoopkosten en hogere kosten om het stroomnet in balans te houden. Deze extra kosten blijven bestaan en mogen zij blijven doorberekenen.

Wat vindt Vereniging Eigen Huis?

Vereniging Eigen Huis vindt het niet wenselijk dat energieleveranciers allemaal met verschillende maatregelen komen en hier niet transparant over communiceren. Er dreigt zo een stapeling van losse maatregelen die verduurzaming ontmoedigt in plaats van stimuleert. Mensen met zonnepanelen voelen zich overvallen. Zij worden opeens geconfronteerd met onverwachte kosten en een kleiner aanbod van contracten. Huiseigenaren die ook wel zonnepanelen zouden willen, twijfelen of dit nog wel slim is. Volkomen onduidelijk is welke leveranciers en maatregelen nog volgen. De onzekerheid wordt nog groter doordat omvormers steeds vaker uitvallen vanwege overbelasting van het net. En doordat zonnepaneeleigenaren nu nog nauwelijks betaalbare mogelijkheden hebben om zonnestroom op te slaan of te delen met elkaar. 

Het is hoog tijd dat de regering consumenten gaat beschermen en duidelijke regels maakt. Zij moet zo snel mogelijk met een duidelijk plan komen voor zon op dak. Hierin moet in ieder geval naar voren komen: hoe garanderen we dat huiseigenaren hun investering in zonnepanelen binnen redelijke termijn terugverdienen? Hoe zorgen we ervoor dat zoveel mogelijk mensen kunnen profiteren van zelfopgewekte, duurzame stroom? En hoe zorgen we voor een rechtvaardige verdeling van lusten en lasten van zonnepanelen tussen verschillende groepen consumenten én bedrijven? Het kabinet moet hier duidelijkheid over geven, zodat huiseigenaren weten waar ze aan toe zijn en de verdere verduurzaming wordt gestimuleerd.   

Meer informatie