Aardgasvrij wonen: 3 alternatieven voor gas
In het klimaatakkoord is afgesproken dat in 2050 alle woningen in Nederland van het aardgas af zijn. Welke alternatieven zijn er eigenlijk? En welke gevolgen heeft dit voor jou als woningeigenaar? Je leest het hier.
Van het gas af
Op dit moment gebruikt een ruime meerderheid van de woningen in Nederland gas om te koken, voor de centrale verwarming en om te douchen. De regering heeft bepaald dat dat per 2050 anders moet. Om te besparen op fossiele brandstoffen en voornamelijk voor het milieu en klimaat.
1. Warmtenet
Een warmtenet is een duurzaam alternatief voor gas. Een warmtenet, ook wel stadsverwarming genoemd, is een collectief systeem waarbij warmte vanuit één of meerdere bronnen door middel van warm water via buizen aan verschillende gebouwen wordt geleverd.
Hoe werkt een warmtenet?
Warmte van een waternet wordt gebruikt voor de verwarming en het warme water. De overdracht van die warmtelevering vanuit het warmtenet naar de woning vindt plaats via een zogenaamde afleverset. Een warmtenet wordt soms op kleine schaal toegepast, bijvoorbeeld voor één (appartementen)gebouw. Maar soms ook grootschalig, waarbij hele wijken en steden worden aangesloten.
Wanneer is een warmtenet geschikt?
Een warmtenet is vooral geschikt voor wijken en gebieden met dichte bebouwing, zodat de kosten voor aanleg en onderhoud beperkt worden. Daarnaast moet gekeken worden of er genoeg (duurzame) bronnen zijn om de warmte te kunnen leveren. Dit vraagt veel tijd door onderzoeken, planning en het aanleggen van het warmtenet. Ook moet worden gekeken welke aanpassingen er in de woning nodig zijn om deze geschikt te maken voor het warmtenet:
- Waar moet de afleverset geplaatst worden? (bijvoorbeeld op de zolder waar nu de cv-ketel hangt)
- Is het verwarmingssysteem geschikt voor de temperatuur van het warmtenet?
- Is de woning voldoende geïsoleerd?
Wijkaanpak
Met het nationaal programma Aardgasvrije Wijken heeft het Rijk bedacht om niet per woning, maar per wijk te kijken naar alternatieven voor aardgas. Gemeenten hebben daarom de opdracht gekregen om per wijk te beslissen wat het beste alternatief is om van het aardgas af te gaan. Dit wordt ook wel de 'wijkaanpak' genoemd.
Lees meer over de wijkaanpak2. Volledig elektrische warmtepomp
Met een volledig elektrische warmtepomp verwarm je jouw woning én kraanwater. Hiermee kan je dus helemaal van het gas af. Vanaf 1 juli 2018 krijgen nieuwbouwwoningen bij de vergunningaanvraag geen aansluiting meer op het gasnet. Hierdoor hebben deze woningen meestal al een volledig elektrische warmtepomp.
Hoe werkt een volledig elektrische warmtepomp?
Een warmtepomp haalt warmte uit bijvoorbeeld de buitenlucht of bodem. Vervolgens verhoogt hij deze warmte en geeft deze af aan je verwarmingssysteem of kraanwater. Het bijzondere aan een warmtepomp is dat deze meer energie afgeeft dan dat hij verbruikt. Dat maakt een warmtepomp tot een zuinige en duurzame manier van verwarmen.
Voor wie is een volledig elektrische warmtepomp?
Voor een volledig elektrisch verwarmde woning kun je het beste eerst zorgen dat je woning zeer goed geïsoleerd is, dezelfde kwaliteit als nieuwbouw (A+). Deze moet geschikt zijn om met een lage temperatuur te verwarmen. Daarbij moet de woning goede kierdichting hebben (geen tocht). Heb je dat niet, dan krijg je de woning niet warm genoeg of alleen tegen hele hoge (stroom)kosten.
Deels van gas af met andere warmtepompen
Naast de volledig elektrische warmtepomp bestaan er ook andere warmtepompen waarmee je deels van het gas af kunt. Een hybride warmtepomp werkt samen met je cv-ketel om je huis te verwarmen. Met een lucht-lucht-warmtepomp, beter bekend als een airco, verwarm je een of meerdere kamers in je woning. Voor het warmte kraanwater heb je nog steeds gas of een andere oplossing nodig.
Lees meer over verschillende soorten warmtepompenElektrisch verwarmen
Naast een warmtepomp zijn er ook andere manieren om je woning elektrisch te verwarmen. Bijvoorbeeld met infraroodpanelen, elektrische kachels of een elektrische cv-ketel. In tegenstelling tot een warmtepomp zijn zulke apparaten inefficiënt en duur in gebruik. Daarom zijn ze niet geschikt als hoofdverwarming van je woning. Een elektrische cv-ketel is volgens het Bouwbesluit ook niet eens toegestaan. Elektrische verwarming kan wel een goede manier zijn om bepaalde plekken in je huis bij te verwarmen. Infraroodpanelen zijn dan de beste keuze.
Lees meer over elektrisch verwarmen3. Duurzaam gas
Duurzaam gas wordt gewonnen uit duurzame bronnen. Met deze duurzame oplossing kun je jouw huis verwarmen zonder gas. Het duurzame gas kan via de bestaande gasleidingen aan woningen geleverd worden.
Soorten duurzaam gas
Er zijn twee vormen van duurzaam gas:
Biogas
Biogas is gas dat wordt geproduceerd door organisch materiaal (biomassa) te laten vergisten of vergassen. Het vrijgekomen gas wordt gezuiverd en kan na enkele aanpassingen (o.a. zuivering) dezelfde samenstelling hebben als aardgas. We noemen het dan groen gas. Deze techniek is nog in ontwikkeling.
Waterstof
Een andere vorm van duurzaam gas is waterstofgas. Niet alle waterstof is duurzaam. Op dit moment wordt waterstofgas vooral gebruikt bij industriële processen. Hiervoor wordt voor het grootste deel nog aardgas gebruikt, met als afvalproduct CO2. Duurzame waterstof wordt door middel van elektrolyse uit water gehaald. De voorwaarde is dat de elektriciteit die hiervoor gebuikt wordt duurzaam is opgewekt. Dit wordt ook wel groene waterstof genoemd. Waterstof kan met enige aanpassingen geleverd worden via de bestaande gasleidingen.
Voor wie is duurzaam gas?
Het voordeel van duurzaam gas is dat er vrijwel geen aanpassingen in de woningen nodig zijn. Biogas heeft nagenoeg dezelfde samenstelling als aardgas en kan daardoor via de bestaande aardgasleidingen geleverd worden. Met enige aanpassingen, onder andere aan de brander van de cv-ketel, kan waterstof ook geleverd worden via bestaande gasnetten.
Vanwege de beperkte beschikbaarheid van duurzaam gas wordt er op dit moment voornamelijk aangestuurd op de hybride warmtepomp. Een hybride warmtepomp zorgt voor een groot deel van de verwarming, met name in het voor- en najaar. Alleen bij lage buitentemperaturen zal de cv-ketel, gestookt op duurzaam gas, moeten bijspringen. Voor de combinatie van een cv-ketel (op duurzaam gas) en een hybride warmtepomp moet de woning redelijk geïsoleerd zijn (minimaal label C of D). Anders draait de hybride warmtepomp niet efficiënt genoeg.
Wanneer is duurzaam gas beschikbaar?
Daar is nog weinig duidelijkheid over. Op dit moment is duurzaam gas nog maar beperkt beschikbaar voor woningen. Er zijn een aantal projecten waar biogas uit vergisting wordt geleverd aan een aantal woningen. Ook wordt er gesproken over bijmenging van duurzaam gas bij het huidige gas. De hoeveelheid biogas is niet in die hoeveelheden beschikbaar als aardgas. Waarschijnlijk kan er in de toekomst in een beperkt aantal gebieden gebruik gemaakt worden van biogas via de bestaande gasleidingen.
Hetzelfde geldt voor waterstof. Op dit moment vinden er enkele proeven plaatst. Daarbij wordt gekeken welke aanpassingen gedaan moeten worden om waterstof via de bestaande gasleidingen te leveren aan woningen. Momenteel is er nog niet genoeg groene waterstof beschikbaar. De beperkte beschikbaarheid zorgt ervoor dat waarschijnlijk niet iedereen in Nederland met een aardgasaansluiting in de toekomst kan worden aangesloten op een duurzame gasvoorziening.
Zorg voor goede isolatie
Voor welk alternatief je ook kiest, je kunt als woningeigenaar alvast wat voorbereidingen treffen. Een eerste stap waar je nooit spijt van krijgt is het verminderen van je energieverbruik. De meest duurzame energie is namelijk de energie die je niet nodig hebt. Denk daarbij vooral aan de isolatie van jouw woning. Daarnaast kun je ook denken aan het dichten van kieren, waardoor je ook minder energie verbruikt. Als je huis goed geïsoleerd is, zijn alternatieve oplossingen voor aardgas makkelijker haalbaar.